Gjithnjë e më shumë, mosveprimi i Kinës për g rushtin e shtetit në Mianmar po shkon kundër interesave të vetë Pekinit.
Nga Sarah M. Brooks dhe Debbie Stothard/ Për javë të tëra, çdo fjalim nga zyrtarët kinezë për Mianmarin ka qenë në thelb i njëjtë: Kina është “fqinji miqësor” i Mianmarit, dhe k riza aktuale nuk është asgjë tjetër veçse një “çështje e brendshme” që duhet të zgjidhet nga “populli i Mianmarit”. Nëse kjo qasje ndaj një k rize politike dhe të të drejtave të njeriut që ka kërkuar vëmendjen e botës që nga marrja e pushtetit nga u shtria më 1 shkurt, paraqitet si ton-shurdhër, ajo është e tillë. Është gjithashtu plotësisht në përputhje me qasjen e palëkundur të Kinës ndaj veprimeve specifike të vendit në Kombet e Bashkuara, i cili privilegjon sovranitetin dhe “mosndërhyrjen” mbi të drejtat themelore, liritë dhe llogaridhënien. Ndërsa situata në Mianmar p ërkeqësohet, dhe p resioni global rritet, a është kjo qasje në interes të Kinës?
Në Këshillin e Sigurimit në Nju Jork dhe Këshillin e të Drejtave të Njeriut në Gjenevë, Kina është mbështetur në pozicionin e saj duke bërë thirrje për dialog dhe zgjidhje kombëtare – dhe, me përjashtime të vogla për ASEAN dhe aktorët e tjerë rajonalë, i kërkoi bashkësisë ndërkombëtare të tërhiqet. Këto linja avokimi janë shenjat dalluese të qasjes së autoriteteve kineze për një “model të ri të marrëdhënieve ndërkombëtare”. Ato përforcojnë qasjen e preferuar të Pekinit për qeverisjen globale, një që karakterizohet nga koncepte nënshkruese si “bashkëpunimi i ndërsjellë i dobishëm” dhe një “e ardhme e përbashkët për njerëzimin”. Këto koncepte lejojnë gjithashtu që Kina të mbrojë miqtë dhe aleatët e saj nga vëzhgimi i padëshiruar dhe – më e rëndësishmja – të mbrojë veten nga hetimet për s htypjen e saj të ujgurëve, politikat e a shpra ndaj tibetianëve, heshtjen e mospajtimit në kontinent dhe erozionin e sundimit të ligjit në Hong Kong, transmeton lexo.com.al.
Thënë thjesht, politika kineze mbi marrëdhëniet ndërkombëtare ka qenë në thelb për ndërtimin e b arrierave për të bll okuar kr itikat ndaj rekordeve të saj. Kur bëhet fjalë për Mianmarin, ato p engesa po funksionojnë tani si bare. I rrethuar nga të gjitha anët nga retorika e vet, veprimet e Pekinit po duken gjithnjë e më shumë k eq për biznesin. Cedimi i mirëfilltë i qeverisjes në Mianmar ndaj miqësisë k orruptive të u shtrisë, i njohur si Tatmadaw, mund të rr ezikojë interesat e rëndësishme ekonomike të Kinës në vend dhe rajonin e gjerë. Siç kanë vërejtur shumë vëzhgues, marrëdhëniet midis dy vendeve ishin të ngrohta (dhe fitimprurëse) nën Lidhjen Kombëtare për Demokraci. Aung San Suu Kyi pa përfitimet e investimeve dhe angazhimit kinez, ndërsa pa edhe mbrojtjen e imazhit ndërkombëtar të Mianmarit dhe rritjen e potencialit të saj për t’u integruar në tregjet globale. E gjithë kjo pavarësisht gatishmërisë së saj për të negociuar me u shtrinë dhe për të mbrojtur trajtimin e tij të d ënueshëm dhe g jenocidial të Rohingya.
Tatmadaw, përveç që është më i pa qëndrueshëm ndaj investimeve sesa qeveria civile, ka rr ezikun e tij të reputacionit dhe atë ligjor. Ajo ka qenë nën vëzhgim i ntensiv për zotërimet e saj ekonomike. Në vitin 2019, një mision i gjetjes së fakteve të OKB-së i kushtoi një raport njëqind faqesh vlerësimit të lidhjeve tregtare të entiteteve të mbështetura nga u shtria. Ekspertët rekomanduan që “asnjë ndërmarrje biznesi aktive në Mianmar… nuk duhet të hyjë ose të mbetet në një marrëdhënie biznesi të çfarëdo lloji me forcat e sigurisë së Mianmar, në veçanti Tatmadaw, ose ndonjë ndërmarrje në pronësi ose të kontrolluar prej tyre (përfshirë filialet) ose anëtarë individualë, derisa të mos ristrukturohen dhe transformohen”. Këto mbetën, në atë kohë, kryesisht fjalë në letër. Por pas g rushtit të shtetit, veprimi i shpejtë dypalësh nga Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe të tjerët e ka bërë të bërit biznes me u shtrinë e Mianmarit jo vetëm të k omplikuar, jo thjesht të p apërshtatshëm, por edhe të rr ezikshëm për CEO dhe aksionarët. Nga perspektiva e Kinës, k ontrolli u shtarak i ekonomisë do ta bënte vazhdimin e “biznesit si zakonisht” një tregti të v ështirë dhe mund të rr ezikonte përpjekjet për të zgjeruar më tej gjurmën e tyre të tregut dhe për t’u integruar në zinxhirët globalë të furnizimit, transmeton lexo.com.al.
Mbështetja e qartë për j untën duket se është “e k eqe për biznesin” politikisht. Nëse autoritetet kineze do të ofronin një mbështetje të tillë, ata mund të rr ezikonin të tjetërsonin aleatët e qeverive të ASEAN në një kohë kur aspiratat e tyre rajonale janë kryesore për të menaxhuar atë që Pekini e sheh si s hkelje të SHBA-së në Azi-Paqësor. K undërshtimi aktiv nga qytetarët e Mianmar ndaj rolit të Kinës – i vërtetë ose i perceptuar – në mbështetjen e Tatmadaw mund të kthejë rrjedhën në një shtrirje të kultivuar me kujdes që kishte përmirësuar kryesisht pikëpamjet e Kinës në vitet e fundit. Në fillim të marsit, dokumente të rrjedhura pretendonin se zyrtarët kinezë kishin takime të f shehta me anëtarët e r egjimit u shtarak për të garantuar sigurinë e tubacionit të tyre të naftës; në përgjigje, p rotestuesit përdorën gjuhën e Kinës kundër tyre, duke pohuar se ndërprerjet ose s ulmet ndaj tubacionit do të ishin “çështje të brendshme të Mianmarit”. Z emërimi i publikut ka arritur kulmin në s ulmet ndaj fabrikave në pronësi kineze në Yangon, për h idhërimin e Pekinit.
Pra, pse qeveria kineze nuk dorëzohet dhe nuk mbështet veprime konkrete nga OKB – si një rezolutë e Këshillit të Sigurimit që kërkon lirimin e të b urgosurve politikë, fundin e d hunës ndaj d emonstruesve paqësorë dhe kthimin e qeverisjes demokratike, me d ënime nëse r egjimi u shtarak nuk vepron? Do të ishte e lehtë të gjesh shkakun në argumentin se këto janë, si koncepte, anatemë për shtetin kinez. Veprimet e tyre brenda vendit për të heshtur m ospajtimin, për të akuzuar aktivistët pro-demokracisë me “p ërmbysje”, dhe për të ripërcaktuar demokracinë janë plotësisht në kundërshtim me këtë thirrje. Sidoqoftë, kjo është tepër e thjeshtë. Deklaratat e konsensusit të Këshillit të Sigurimit të 4 shkurtit dhe 11 marsit – të cilat, nga përkufizimi, kishin mbështetjen e Kinës – tregojnë se kundërshtimi i gjuhës në vetvete nuk është problemi. Në vend të kësaj, s fida më e mundshme dhe më e a shpër për autoritetet kineze është të jenë në gjendje të përshtatin pozicionin e tyre mbrojtës “parimor” përballë realiteteve të z ymta – duke përfshirë tani rreth më shumë se 100 v dekje civile dhe d ënimin e përhapur global kundër d hunës, transmeton lexo.com.al.
Mosndërhyrja në punët e brendshme është thelbësore për projektin politik kinez ndërkombëtarisht – dhe për ruajtjen e stabilitetit shoqëror, me një g rusht të h ekurt, në shtëpi. Vënia në pikëpyetje, edhe kur kjo lëvizje është shumë më e mençur për interesat ekonomike të Kinës, rr ezikon të m inojë vitet e ndërtimit të kujdesshëm ideologjik. Zyrtarët mund të përballen gjithashtu me rr ezik personal duke hequr dorë nga politikat e përcaktuara nga Presidenti dhe Kryetari i Partisë Komuniste kineze Xi Jinping – dhe pritëshmëritë e besnikërisë pa kompromis ndaj linjës së partisë. Megjithatë, ekziston premtimi dhe precedenti për një qasje tjetër. Misioni kinez në Gjenevë tjetërsoi rezolutën speciale të Këshillit për të Drejtat e Njeriut për Mianmarin në shkurt, duke mbështetur ambiciet e tij; ata “u shkëputën” nga konsensusi, por nuk morën qëndrimin e a shpër për të thirrur një votë. Në vitin 2018, në një sesion të dedikuar ngjashëm si ai i mbajtur për Mianmarin, Kina madje votoi për të mbështetur një Komision Hetimor për “s hkeljet e ligjit ndërkombëtar në kontekstin e p rotestave civile në shkallë të gjerë” në Territorin e P ushtuar Palestinez. Ndonjëherë, në mënyrë selektive, k ufizimet në diplomaci lirohen.
Përpjekjet e Kinës për të ndërtuar një kornizë ndërkombëtare që do të mbronte veten dhe të tjerët nga vëzhgimi, në fushën e të drejtave të njeriut ose ndryshe, kanë rezultuar në një k afaz që k ufizon hapësirën për manovrim dhe rr ezikon përpjekjet k onkurruese në zgjerimin ekonomik dhe politik. Nëse nuk arrin të menaxhojë k ontradiktën midis ideologjisë dhe interesave dhe lejon që r egjimi u shtarak të avullojë rrugën e tij për në pushtet, Kina duhet të kuptojë qartë se nuk janë vetëm njerëzit e Mianmarit por i gjithë rajoni që do të jetë më k eq./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
