Pakistani ka qenë në disa raste i rëndësishëm për SHBA, në disa raste jo. Kuptimi i ndryshimeve të së kaluarës mund të ndihmojë Islamabadin të planifikojë të ardhmen.
Nga Touqir Hussain/ Të shkruash për marrëdhëniet Pakistan-SHBA është si të kompozosh një pjesë të k ritikës letrare të “Hamletit” të Shekspirit, duke kërkuar gjithmonë përgjigje të reja për pyetjet e vjetra b ezdisëse dhe duke d ështuar. Sidoqoftë, një hulumtim serioz i historisë së marrëdhënieve dypalëshe mund të ndihmojë në kërkimin tonë të përgjigjeve. Fakti është se historia e marrëdhënieve Pakistan-SHBA është k eqkuptuar shumë. Aktualisht, marrëdhëniet Pakistan-SHBA janë shumë në mendjen e Islamabadit pasi gjithnjë e më shumë po f rikësohet se do të kapet në z jarrin midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës, ndërsa duhet të përballen me ndikimin e thellimit të marrëdhënieve Indi-SHBA, të riafirmuara tashmë nga administrata e Biden, dhe k riza e afërt e k onfliktit civil të mundshëm në Afganistan pas një tërheqjeje amerikane.
Megjithatë ekziston edhe shpresa e Pakistanit për një rol të SHBA-së në përmirësimin e marrëdhënieve Indi-Pakistan dhe për ringjalljen e lidhjeve me Uashingtonin. Këto shpresa mund të kenë frymëzuar pjesërisht marrëveshjen e a rmëpushimit të Kashmirit dhe arritjet e paqes të bëra nga udhëheqja në Dialogun e fundit të Sigurisë në Islamabad. Dhe tani vjen një marrëveshje midis Iranit dhe Kinës, duke hapur mundësinë që Shtetet e Bashkuara pasi të kenë humbur Iranin nga Kina, të mos pëlqejnë që Pakistani të futet gjithashtu në orbitën strategjike të Pekinit. Padyshim që kjo mund të jetë periudha më e k eqe ose më e mirë ndonjëherë për Islamabadin, transmeton lexo.com.al.
Studimi i historisë së marrëdhënieve Pakistan-SHBA, nuk do të zgjidhë dilemat e politikës së Pakistanit ose të realizojë shpresat e saj. Por kjo mund të ndihmojë për të kuptuar realitetin e zhvendosjes së interesave të SHBA-së në rajon dhe pse Pakistani ka qenë në disa raste i rëndësishëm dhe nganjëherë jo, dhe çfarë të presim nga Uashingtoni dhe çfarë të mos presim, ndërsa administrata e Biden përfundon rishikimin e saj të politikës së jashtme, përfshirë marrëdhëniet me Pakistanin.
As strategjik dhe as transaksionar
Siç Richard Armitage, zëvendës sekretari i shtetit pranoi në vitin 2002, Pakistani nuk ishte kurrë i rëndësishëm për Shtetet e Bashkuara për meritat e tij. Ishte i rëndësishëm, tha ai, për shkak të palëve të treta. Nënkuptimi ishte që Pakistani nuk kishte ndonjë vlerë të përhershme për SHBA, dhe rëndësia e tij për Uashingtonin buronte nga rëndësia e Azisë së Jugut më gjerë. Rëndësia e Azisë Jugore për Uashingtonin deri në fund të L uftës së Ftohtë ishte e kufizuar dhe e ndryshueshme. Tani rajoni është shumë më i rëndësishëm për Shtetet e Bashkuara për arsye gjeopolitike, sigurie kombëtare dhe ekonomike. Kjo kërkon që Uashingtoni të investojë në një angazhim më të gjerë dhe afatgjatë rajonal në të cilin gjejnë vend India dhe Pakistani. Por ai vend nuk është pranë njëri-tjetrit. Ndërsa India zë një hapësirë strategjike, Pakistani ka qenë nën një rërë lëvizëse, transmeton lexo.com.al.
Nëse SHBA nuk mund të ketë një marrëdhënie strategjike me Pakistanin, a ka qenë marrëdhënia atëherë transaksionare? Po dhe jo. Ishte transaksionale, por merrej me çështje strategjike. Madje edhe marrëdhënia transaksionare nuk ka funksionuar mirë për shkak të k ontradiktave brenda saj dhe midis marrëdhënieve të secilës palë me vendet e tjera. P aradokset në marrëdhëniet Pakistan-SHBA nuk janë të reja. Ata kanë ekzistuar që nga fillimi dhe qëndrojnë në zemër të perceptimeve të g abuara në lidhje me marrëdhëniet. Dy vendet kanë pasur marrëdhënie të profilit shumë të lartë kohë pas kohe, madje duke pasur edhe karakteristika të aleatëve të ngushtë. E megjithatë Pakistani vuajti s anksione të shpeshta të r ezervuara për k undërshtarët. Periodikisht, lidershipi amerikan e ka vlerësuar lart Pakistanin si një aleat. Megjithatë, Islamabadi është k eqpërdorur gjithashtu nga Uashingtoni. Kjo është edhe më e çuditshme duke marrë parasysh se marrëdhënia Pakistan-SHBA u ka shërbyer historikisht disa prej interesave k ritike kombëtare të të dy vendeve dhe mund ta bëjë përsëri.
Një marrëdhënie shumë “speciale”
Në angazhimin e tyre të parë gjatë viteve të para të L uftës së Ftohtë, Pakistani kishte një vlerë të rëndësishme simbolike si një aleat si vendi më i madh mysliman në atë kohë me një vendndodhje të spikatur gjeopolitike, dhe si një lidhje në zinxhirin e aleancave të SHBA nga Evropa në Lindjen e Mesme, në Azi, në politikën e përmbajtjes së L uftës së Ftohtë. Gjatë secilës fazë të marrëdhënies së tyre më pas – gjatë viteve 1980 kundër sovjetikëve në Afganistan dhe angazhimit të tyre pas 9/11 – detyra specifike që iu dha Islamabadit nga Uashingtoni ishte shumë e rëndësishme jo vetëm në aspektin e politikës së jashtme, por edhe politikisht në politikën e brendshme të SHBA, transmeton lexo.com.al.
Si rezultat, marrëdhënia filloi të kishte dy atribute të pazakonta. Pakistani trajtohej nga administratat e njëpasnjëshme në Shtetet e Bashkuara në mënyra që ishin larg proporcionit me rëndësinë normale të vendit. Duke pasur parasysh ndikimin në politikën e brendshme dhe natyrën e marrëdhënies – shumica e marrëdhënieve me Pakistanin kishin idhje me bashkëpunimin u shtarak dhe inteligjencën – Shtëpia e Bardhë po drejtonte lidhjet. Së dyti, duke u përqendruar në inteligjencën dhe bashkëpunimin u shtarak, një pjesë e madhe e marrëdhënieve me Pakistanin erdhi në një aspekt “të nëndheshëm” që ishte përtej shikimit të publikut. Ndërkohë, në sipërfaqen e SHBA, rëndësia e Pakistanit nuk ishte aq e dukshme. Kjo paraqiti një s fidë të përsëritur për administratat e SHBA për të orkestruar mbështetjen e brendshme politike për Pakistanin, veçanërisht pasi vendi mishëronte gjithashtu disa tipare n egative.
Për këtë qëllim administratat e njëpasnjëshme të SHBA e kzagjeruan rëndësinë gjeopolitike të Pakistanit dhe rolin e tij si një aleat dhe n ënvlerësuan anët n egative. Në mënyrë të ngjashme, establishmenti pakistanez – posaçërisht një qeveri u shtarake – s eksualizoi marrëdhëniet për të zgjeruar mbështetjen publike për të dhe për të zbutur jopopulloritetin e vet. Shtetet e Bashkuara bënë përpjekjet e tyre për të ndërtuar mbështetjen publike për qeveritë u shtarake, të cilat po ofronin ndihmë që një qeveri demokratike dhe n acionaliste në Pakistan nuk do ta bënte. Presidenti Richard Nixon e quajti Pakistanin “aleatin më aleat të Shteteve të Bashkuara” dhe njoftoi se marrëdhëniet me Pakistanin ishin një gur themeli i politikës së jashtme të SHBA. Presidenti Ronald Reagan dhe Sekretari i Shtetit George Shultz lavdëruan Pakistanin si një shtet të vijës së parë, duke vlerësuar lartë Presidentin Zia ul Haq. Presidenti George W. Bush iu afrua Presidentit Pervez Musharraf duke thënë se ai mund të bënte biznes me të, transmeton lexo.com.al.
E gjithë kjo krijoi probleme serioze. Kur nevoja e veçantë që i kishte afruar dy vendet u përmbush, dhe marrëdhënia u kthye në normale, pala amerikane e gjeti Pakistanin që ishte shumë larg imazhit të tij të fryrë si një aleat. Sjellja e Pakistanit u vu në vëmendje të madhe në të gjithë mediat dhe Kongres. Dhe këtu kishte b ritma t radhtie. Kishte po aq a kuza të forta për t radhti nga pakistanezët. Shumica e pakistanezëve, si shumica e të huajve, kanë pak kuptim të formimit të politikës publike në Shtetet e Bashkuara dhe nuk e kuptuan se vërejtjet lavdëruese të udhëheqjes amerikane ishin deklarata politike, jo deklarata të politikave. Ata filluan të mendojnë për marrëdhëniet e fryra me SHBA si pozicion natyror i paracaktuar, jo një pozicion i e kzagjeruar për lehtësi. Ata u z emëruan më pas kur SHBA vendosi s anksione të ndryshme ndaj Pakistanit, në qetësinë midis momenteve të domosdoshmërisë në aleancë. Pakistanezët besuan fuqimisht se ndihma e tyre për SHBA kishte një rëndësi të jashtëzakonshme, veçanërisht në l uftën në Afganistan të viteve 1980 dhe l uftën kundër t errorizmit. Ata mendojnë se pas 11 shtatorit ata jo vetëm që dhanë ndihmë, por v uajtën gjithashtu t merrësisht nga pasojat e l uftës në Afganistan.
Një Azi e Jugut e ndryshuar
Ku shkojmë nga këtu? Azia Jugore ka ndryshuar dhe po ashtu ka ndryshuar mënyra se si fuqitë e mëdha lidhen me të. Pas një prej periudhave më të k ëqija në historinë e marrëdhënieve kohët e fundit, kryesisht për shkak të l uftës së t razuar të Afganistanit dhe rritjes së lidhjeve në marrëdhëniet Indi-SHBA, lidhjet Pakistan-SHBA mund të shohin një farë qëndrueshmërie dhe kuptim të ri në duart e Biden. Shtetet e Bashkuara mund të shikojnë tani marrëdhëniet si pjesë e interesave të tyre më të gjera në Azinë e Jugut, të cilat janë gjeopolitike, rajonale dhe të sigurisë. Disa interesa do të shërbehen nga India, ndërsa të tjerët shërbehen më mirë nga Pakistani. Këto dy marrëdhënie shërbejnë tani për qëllime të ndryshme të SHBA, disa prej të cilave kundërshtojnë njëra tjetrën dhe disa mbivendosen. Për të maksimizuar përfitimet nga të dy marrëdhëniet, veçanërisht për çështjet më të rëndësishme me Indinë, Uashingtoni do t’i shmanget mosmarrëveshjeve Indi-Pakistan, përveç menaxhimit të k rizës, transmeton lexo.com.al.
Pakistani duhet të mësojë nga historia e tij e k eqkuptuar e marrëdhënieve dhe të adaptohet në përputhje me kohët e ndryshuara jashtëzakonisht shumë. Për shkak të intensifikimit të k onkurrencës midis SHBA dhe Kinës, vendndodhja gjeopolitike e Pakistanit dhe lidhjet e ngushta me Kinën mund të funksionojnë si pasuri dhe përgjegjësi. Varet nga ajo që Pakistani do të nxjerr prej saj. Uashingtoni nuk mund ta lërë Islamabadin plotësisht të varur nga Kina dhe të dobishëm vetëm për qëllimet strategjike të Pekinit. Por në mënyrë që të jetë i dobishëm si për SHBA-në ashtu edhe për Kinën, Pakistani duhet të ndërtojë forcën e brendshme, të rrisë kontributin e tij në përpjekjet e paqes në rajon, të ndihmojë në stabilizimin e Afganistanit dhe të rrisë potencialin e tij si një partner ekonomik. Në fund të fundit, ajo që është e mirë për Pakistanin do të jetë e mirë edhe për marrëdhëniet Pakistan-SHBA. Në fund, Pakistani duhet të ulë pritëshmëritë e tij për SHBA-të dhe të përpiqet të ulë pritëshmëritë e Uashingtonit për Islamabadin. Ajo duhet ta trajtojë marrëdhënien me SHBA si të nevojshme, por jo k ritike./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
