Nga Mengzhen Xia dhe Dingding Chen/ Ndërsa konkurrenca midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara nxehet në mënyrë dramatike, shumë vende aziatike po ndiejnë presionin për të zgjedhur potencialisht palët. Por vende si Vietnami përpiqen të mbajnë një qëndrim neutral midis dy fuqive të mëdha dhe të luajnë mbi një akt delikat balancues në mënyrë që të përfitojnë nga të dy palët. Sapo administrata e Biden erdhi në pushtet në Shtetet e Bashkuara, Uashingtoni vendosi të forcojë strategjinë e tij të Indo-Paqësorit, duke synuar të nxjerrë në pah praninë e tij në Azi dhe të parandalojë rritjen e Kinës. Vietnami, i cili vjen nga një vit i shërbimit si kryetar i ASEAN dhe aktualisht një anëtar jo i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara deri në vitin 2021, po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm në këtë përpjekje.
Uashingtoni kërkon të përmirësojë lidhjet SHBA-Vietnam dhe të thellojë “partneritetin e tyre gjithëpërfshirës” me një sy drejt balancimit dhe kufizimit të Kinës. Si Kina dhe Shtetet e Bashkuara po konkurrojnë për të ushtruar një ndikim pozitiv – dhe më të madh – në Vietnam përmes politikave të ndryshme ekonomike dhe politike, të tilla si Iniciativa e Rripit dhe Rrugës nga Kina dhe bashkëpunimi i sigurisë detare nga Shtetet e Bashkuara, transmeton lexo.com.al.
Por si i shikojnë qytetarët vietnamezë të dy fuqitë? Cili vend ka më shumë ndikim? Dhe a është konkursi për ndikim me të vërtetë një lojë me zero-sum midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara? Të dhënat më të fundit të Vietnam Asian Barometer Survey (ABS), të publikuar më 2 mars, zbuluan se më shumë se 50 për qind e të anketuarve vietnamezë besonin se Kina ka ndikimin më të madh në Azi, ndërsa vetëm 14.67 për qind zgjodhën Shtetet e Bashkuara. Në vitin 2010, 43.32 për qind e të anketuarve e konsideronin Kinën si vendin më me ndikim në Azi, megjithatë vetëm rreth 10 për qind vendosën për Shtetet e Bashkuara. Është interesante të theksohet se, ndërsa të dy vendet duket se kanë zgjeruar ndikimin e tyre që nga viti 2010, hendeku midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara është zgjeruar dhe Kina ka ruajtur distancën shumë përpara.
Ka disa arsye për këtë. E para është që Kina dhe Vietnami kanë një histori të gjatë të lidhjes dhe ndërkomunikimit me njëri-tjetrin, me ndikime të ndërsjella të kulturës, zakoneve, gjuhëve, muzikës, poezive, etj. Ndikimi i madh i Kinës në Vietnam është mbështetur në mijëra vjet histori. Faktori i dytë pas ndikimit të Kinës është se Kina ka qenë partneri më i madh tregtar për Vietnamin për 15 vjet dhe Vietnami ka përfituar shumë nga kjo. Në fund, Kina dhe Vietnami ndajnë vlera ideologjike, dhe modeli i zhvillimit ekonomik dhe politik të Kinës ka pasur një ndikim të madh në Vietnam, transmeton lexo.com.al.
Megjithëse Kina ka relativisht më shumë ndikim në Vietnam, në përgjithësi, ndikimi që Kina ka në Vietnam nuk është aq pozitiv. Bazuar në të dhënat e fundit të ABS, vetëm 25 për qind e të anketuarve vietnamezë besojnë se Kina ka ushtruar një ndikim pozitiv në vendin e tyre, por për Shtetet e Bashkuara, numri shkon deri në 85 për qind. Me fjalë të tjera, shumica dërrmuese e të anketuarve favorizojnë Shtetet e Bashkuara dhe e mirëpresin Uashingtonin të vijë dhe të zgjerojë ndikimin e tij në Vietnam. Një nga arsyet më të mëdha për mospërputhjen janë rritja e tensioneve në mosmarrëveshjet e Detit të Kinës Jugore midis Kinës dhe Vietnamit.
Kohët e fundit, vendosmëria dhe veprimet në rritje të Kinës në ujërat e diskutueshme ngjallën ndjenja dhe protesta më të larta anti-kineze në Vietnam. Për shembull, protestat kundër Kinës shpërthyen në 2014 në përgjigje të veprimit të Kinës për të vendosur platformën e naftës në një zonë të diskutueshme. Me këtë në mendje, Vietnami ka më shumë të ngjarë të ndërtojë një partneritet më të fortë me Shtetet e Bashkuara dhe të kërkojë mbështetje nga SHBA për ta ndihmuar atë të arrijë interesat e saj kombëtarë në ujërat e diskutueshme, transmeton lexo.com.al.
Më gjerësisht, shumë në Vietnam e perceptojnë Kinën si një pushtues, i cili zhvilloi luftëra të shumta duke u përpjekur të mbizotërojë Vietnamin. Librat shkollorë të historisë vietnameze kanë luajtur një rol kritik në krijimin e mendimeve dhe përshtypjeve të njerëzve për Kinën; një numër i madh i heronjve kombëtar vietnamezë nxirren në pah në librat shkollorë duke luftuar në luftërat që i rezistojnë pushtimit dhe agresionit nga Kina. Prandaj, të dy faktorët historikë dhe mosmarrëveshjet aktuale të Detit të Kinës Jugore janë prapa përshtypjes negative të qytetarëve vietnamezë për Kinën. Në mënyrë interesante, të dhënat e ABS, dhe veçanërisht tendencat me kalimin e kohës, sugjerojnë që konkursi i Kinës dhe Shteteve të Bashkuara për ndikim në Vietnam nuk është lojë zero-sum.
Me fjalë të tjera, rritja e ndikimit pozitiv të Kinës nuk rezulton domosdoshmërisht në uljen e Shteteve të Bashkuara, dhe anasjelltas. Është e mundur që të dy lojtarët të rrisin në të njëjtën kohë ndikimin e tyre pozitiv në Vietnam, duke çuar në mundësinë mundues që Kina dhe Shtetet e Bashkuara të mund të bashkëpunojnë në të vërtetë me njëri-tjetrin dhe të arrijnë një strategji të favorshme në drejtim të rritjes së ndikimit të tyre pozitiv në Vietnam. Sidoqoftë, pavarësisht nga ato që na tregojnë të dhënat, realiteti është se Kina dhe Shtetet e Bashkuara e konsiderojnë njëri-tjetrin si lojtarë në një lojë me zero-sum dhe vazhdojnë të përshkallëzojnë tensionet në zona të ndryshme. Shpresojmë se gjetjet e reja nga ABS të mund të ndihmojnë dy lojtarët gjigantë të gëzojnë më shumë bashkëpunim dhe më pak konflikte në këtë rajon, transmeton lexo.com.al.
Kina dhe Shtetet e Bashkuara kanë vënë një theks më të madh në Vietnam kohët e fundit, dhe të dy vendet përpiqen të ushtrojnë një ndikim më pozitiv në Vietnam. Mënyra më efektive për ta bërë këtë është përmes politikave ekonomike, pasi më shumë se gjysma e të anketuarve vietnamezë në ABS rendisin ekonominë si përparësinë e tyre kryesore. Me Kinën dhe Vietnamin që janë bashkuar në Partneritetin Ekonomik Gjithëpërfshirës Rajonal, vietnamezët, veçanërisht fermerët vendas, mund të gëzojnë politika më të favorshme eksporti si tarifa dhe barriera më të ulëta dhe të tërheqin më shumë investime kineze në Vietnam. Kina duhet të përfitojë nga mundësia për të ushtruar ndikim më pozitiv në Vietnam dhe për të rritur imazhin e saj dhe fuqinë e butë në rajon. Shtetet e Bashkuara duhet gjithashtu të rrisin investimet e tyre në Vietnam dhe të ndjekin një qasje më paqësore në lidhje me sigurinë rajonale. Vetëm përmes këtyre politikave të tre vendet mund të përfitojnë nga stabiliteti dhe prosperiteti i ardhshëm./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
