Nga Yossi Klein Halevi/ Izraelitët janë të aftë për të pretenduar normalitetin. Ne lëvizim me lehtësi në dukje midis jetës së përditshme dhe krizës kërcënuese për jetën. Fronti ynë ka duruar sulme nga raketat Scud të Sadam Huseinit, Katyushas dhe raketa precize të Hezbollahut, raketa të bëra vetë nga Hamasi dhe modelet më vdekjeprurëse iraniane që aktualisht bien në lagjet tona, së bashku me bombardimet vetëvrasëse dhe goditjet e makinave dhe goditjet me thikë. Etosi izraelit i përballimit përmblidhet në një frazë ironike, por të përzemërt, Lo na’im, lo norah, “jo aq e këndshme por jo aq e tmerrshme”. Edhe kur është e tmerrshme, siç është tani, me gjysmën e vendit të detyruar në futet nëpër strehë dhe “dhoma të sigurta” për shkak të goditjeve nga ajri, ne e dimë se ka një mëngjes pas. Por tani është mëngjesi pas kësaj që shqetësohem më shumë. Ndërsa raketat bien, qytetarët arabë dhe hebrenj po sulmojnë me dhunë njëri-tjetrin. Më shumë sesa raketat, shqetësohem për terrorin që kemi brendësuar. Si do ta kapërcejmë urrejtjen dhe frikën?
Epiqendra e trazirave është Lod, një qytet i përzier i klasës punëtore arabo-hebreje pak minuta nga Aeroporti Ben Gurion. Të rinjtë arabë goditën me bomba shtëpitë hebreje dhe dogjën pesë sinagoga, duke brohoritur parulla që kërkonin shkatërrimin e Izraelit; Ekstremistët hebrenjë kundërsulmuan. Dhuna u përhap shpejt, madje edhe në Haifa, vitrina jonë e bashkëjetesës. Turmat arabe dhe hebreje endeshin nëpër rrugë, duke rrahur dhe linçuar, duke shkatërruar dyqanet “hebreje” dhe dyqanet “arabe”, duke shkatërruar një ekuilibër të brishtë, por të qëndrueshëm. Ironikisht, dhuna më e keqe ndëretnike që nga Lufta e vitit 1948 ndjek vitin më premtues në historinë e ngarkuar të marrëdhënieve arabo-hebraike, transmeton lexo.com.al.
Pandemia e koronavirusit, kriza e parë vdekjeprurëse e Izraelit që nuk kishte të bënte me konfliktin e saj me botën arabe, i solli qytetarët arabë më afër se kurrë në rrjedhën kryesore. Sistemi shëndetësor izraelit është një nga fushat më të integruara në shoqërinë tonë: Sipas vlerësimeve të qeverisë, rreth 17 për qind e mjekëve dhe 24 për qind e infermierëve janë arabë. Mbulimi i mediave izraelite të lajmeve për koronavirusin u përqendrua tek mjekët në hixhab dhe bashkëjetesa në pavijonët e aparateve të frymëmarrjes. Një histori që u bë portret tregoi për një infermiere arabe që lexoi lutjet e shtratit të vdekjes me një hebre ultra-ortodoks.
Ndërkohë, Izraeli ishte në bllokim politik. Pas katër zgjedhjeve jo-përfundimtare në dy vjet, Izraeli hebre ishte në ngërç. Deri këtë vit, ishte e dhënë që partitë arabe nuk marrin pjesë në ndihmën për të formuar koalicione qeverisëse. Politikanët arabë nuk donin të rrezikonin të mbështesnin një qeveri në luftë me Gaza ose Libanin; Politikanët hebrenj nuk donin të legjitimonin politikanët arabë të cilët nganjëherë mbështetnin sulmet terroriste kundër hebrenjve. Votuesit arabë, megjithatë, po kërkonin që përfaqësuesit e tyre të bëheshin lojtarë, edhe nëse kjo do të nënkuptonte minimizimin e një axhende nacionaliste palestineze në favor të promovimit të çështjeve lokale si rritja e krimit të dhunshëm në qytetet arabe.
Ngecja politike siguroi një hapje. Pastaj erdhën luftimet në Gaza dhe në rrugët e Izraelit dhe partneriteti historik u zgjidh. Aftësia e Izraelit për të krijuar një identitet të përbashkët qytetar për arabët dhe hebrenjtë është limituar nga situata e sigurisë. Hebrenjtë pyesin se si mund t’i besojnë një pakice që është e kulturuar dhe emocionalisht e harmonizuar me armiqtë e tyre dhe politikanët e së cilës hedhin poshtë identitetin e vendit si një shtet hebre. Për arabët, një histori e konfiskimit të tokës qeveritare dhe diskriminimit buxhetor, si dhe okupimi në dukje i pafund i palestinezëve, kanë lënë plagë dhe mosbesim të thellë. Mesazhi që arabët marrin nga identiteti hebre dhe simbolet e vendit është se ata nuk i përkasin fare, transmeton lexo.com.al.
Ky mesazh u përforcua në vitin 2018 me Ligjin e Shtetit të Kombit, miratuar nga e djathta pavarësisht kundërshtimeve të qendrës dhe të majtës, i cili përcakton Izraelin si një shtet hebre, por injoron identitetin e tij demokratik. Mbrojtësit e krahut të djathtë të ligjit këmbëngulin se pohimi i Izraelit si demokraci ishte i panevojshëm, pasi Knesset kishte kaluar tashmë ligje që siguronin të drejta të barabarta për të gjithë. Megjithatë, ato ligje i referohen të drejtave individuale, ndërsa Ligji i Shtetit të Kombit përcakton identitetin e vendit. Hartuesit e Deklaratës së Pavarësisë së Izraelit e përkufizuan Izraelin si hebre dhe demokratik: atdheu i të gjithë hebrenjve, pavarësisht nëse ishin apo jo qytetarë izraelitë; gjendja e të gjithë qytetarëve të saj, pavarësisht nëse ishin hebrenj.
Një Izrael që nuk do ta konsideronte më veten si një vazhdimësi e historisë hebraike dhe mbrojtës i hebrenjve të pambrojtur të botës do të humbte shpirtin e tij; një Izrael që nuk do të aspironte më për të përmbushur vlerat demokratike do ta humbte mendjen. Balancimi i atyre dy elementeve gjithnjë e më të diskutueshme por themelore të identitetit tonë kombëtar përcakton angazhimin tim izraelit. Ka zëra nga e majta dhe e djathta që bëjnë thirrje për heqjen e identitetit hebre të Izraelit ose identitetin e tij demokratik. Unë qëndroj me kampin e madh, ndonëse të luftuar, të centristëve politikë që këmbëngul të mbahen të dyja. Ne e dimë që qëndrueshmëria afatgjatë e Izraelit varet nga menaxhimi i tensioneve të qenësishme në identitetin dhe realitetin tonë, transmeton lexo.com.al.
Që izraelitët të formojnë një identitet të përbashkët qytetar, hebrenjtë duhet të përmbushin premtimin themelues të Izraelit për të dhënë barazi të plotë për të gjithë qytetarët dhe për të siguruar arabët se “izraelitët” nuk janë sinonim i “hebrejve”. Arabët duhet të pajtohen me faktin se Izraeli nuk do të braktisë identitetin e tij hebre dhe angazhimet e tij. Në ndërtesën time në lagjen French Hill të Jerusalemit, gati gjysma e familjeve janë arabo izraelitë. Ata janë avokatë, mjekë, nëpunës civilë, të cilët blenë apartamente këtu sepse duan pjesën e tyre të ëndrrës izraelite. Dhuna që shpërtheu në lagjet e përziera të varfra do të ishte e pamendueshme në Kodrën Franceze të klasës së mesme. Kur arabët dhe hebrenjtë takohen në parking, ne psherëtimë dhe sigurojmë njëri-tjetrin se gjërat do të bëhen më mirë sepse ato gjithmonë bëhen kështu dhe ne nuk kemi zgjidhje.
Shumica e izraelitëve – arabë dhe hebrenj – praktikohen me zakonin e mirësjelljes. Por ne praktikohemi gjithashtu në vetë-justifikim. Ne i dimë rutinat e fqinjësisë, por rrallë konsiderojmë realitetin e tjetrit. Ne shmangim pyetjet e vështira që kërcënojnë sigurinë tonë, këmbënguljen tonë për drejtësinë absolute të palës sonë. Si është të jesh një qytetar palestinez i një shteti hebre që pushton familjen tënde? Si është të jesh një hebre që më në fund ka ardhur në shtëpi, vetëm për të jetuar nën rrethim të vazhdueshëm? Dhuna aktuale nuk u shkaktua nga ndonjë ngjarje, por, pjesërisht, nga paaftësia jonë për të bërë ato pyetje. Ndoshta ne mund të fillojmë ndërtimin e një Izraeli më të mirë nga ai vend i thyerjes së përbashkët./NYT/Lexo.com.al/e.c.
