Nga Big Mac në b ombën b ërthamore, lista e arritjeve të Amerikës në shekullin e 20-të është e gjatë. Në një periudhë të jashtëzakonshme shpikjesh, Amerika i dhuroi njerëzimit fluturime njerëzore, super ngjitës, rock and roll, r aketa Saturn V, Pop Tarts dhe internet. Një risi amerikane nga kjo epokë merr shumë më pak vëmendje: Bashkimi Evropian. BE-ja është një krijim amerikan, po aq sa edhe evropian. Në mes të shekullit të 20-të, kishte më shumë federalistë evropianë në Uashington sesa në Bruksel. Senatorët hartuan rezolutat që deklaronin: “Kongresi favorizon krijimin e Shteteve të Bashkuara të Evropës”. Plani Marshall, një përrua i financimit të paslu ftës për kontinentin e g jymtuar, erdhi me kusht që vendet evropiane të bashkohen së bashku. George Kennan, një diplomat amerikan, përmblodhi politikën amerikane: “Ne shpresonim t’i d etyronim evropianët të mendonin si evropianë dhe jo si n acionalistë”. Harrojeni Jean Monnet. Kur bëhet fjalë për emërimin e etërve themelues të BE, lista duhet të fillojë me Presidentin Harry Truman.
Kur Joe Biden vizitoi Brukselin në 15 qershor, ai përsëriti një qëllim të kahershëm amerikan. Në një festival të r etorikës mbështetëse, Presidenti grumbulloi komplimente për BE dhe theksoi se një klub i integruar ishte në interesin e të gjithëve. Donald Trump bëri të pamundurën për të va rrosur BE-në, duke e s ulmuar atë në çdo rast dhe duke mbështetur me zë të lartë Brexit. Me z. Trump të larguar, Amerika është rikthyer në rolin e saj normal duke u përpjekur të bëjë që evropianët të shkojnë mirë me të. Amerika ka qenë gjithmonë përbërësi s ekret i integrimit evropian. Pas L uftës së Dytë Botërore, bashkimi i Evropës kishte kuptim për Amerikën. Një kontinent i n darë, v ështirë se mund t’i r ezistonte d ominimit sovjetik. As nuk do të ishte në gjendje të rregullonte “p roblemin gjerman” që kishte rezultuar në dy l uftëra në tre dekada. Në vend të kësaj, në një eksperiment unik nga një fuqi fitimtare, Amerika vendosi të përpiqej të bashkonte një kontinent të t raumatizuar, edhe pse mund të ishte një r ival i mundshëm, transmeton lexo.com.al.
Kapërceni 70 vjet dhe Amerika është tani një forcë më d elikate për unitetin evropian. Ndërtimi i shtetit mund të jetë një biznes i çrr egullt, por historia amerikane ofron një nga udhëzuesit e paktë për krijimin e një demokracie të përmasave kontinentale. Kur diskutojnë nëse duhet të lëshojnë b orxh kolektiv, politikanët evropianë kërkojnë referencë te Alexander Hamilton, një nga etërit themelues të Amerikës. Kur mundohen të caktojnë se kush e ka fjalën e fundit ligjore, studiuesit kërkojnë të njëjtat d ebate që u zhvilluan në Amerikën e shekullit të 19-të. BE-ja është një b ishë unike, por historia amerikane ende ofron manualin më të mirë të udhëzimeve për mënyrën e trajtimit të saj. Ndonjëherë integrimi evropian është një nënprodukt i politikës amerikane. Elementë k okëfortë kombëtarë të politikëbërjes, të tilla si taksa ndaj korporatave, po futen ngadalë në çështjet e BE-së falë veprimit amerikan. Një nxitje e fundit e udhëhequr nga Amerika për të vendosur një normë minimale globale të taksave për biznesin e madh ka bërë më shumë për të spostuar BE-në drejt një politike të përbashkët tatimore sesa vitet e m arramendjeve dhe t ruqeve ligjore nga Brukseli. Brenda BE-së, vendet me taksa të ulëta si Irlanda dhe Hungaria kanë të drejtën e v etos në çështjet e saj të taksave. Forca madhore diplomatike nga Amerika e kapërceu atë.
Nëse qeveritë amerikane kanë qenë një motor i integrimit, atëherë kompanitë amerikane kanë vajosur ingranazhet. Rritja e Netflix dhe shërbimeve të tjera transmetuese do të thotë që evropianët gjithnjë e më shumë shikojnë të njëjtat programe, duke t hyer programet kombëtare. Facebook dhe Twitter lejojnë një sferë të gjerë publike, ku çdokush mund të ndajë mendime për Emmanuel Macron. Google Translate i bën përdoruesit të ndjehen sikur ishin zgjuar çuditërisht me aftësinë për të lexuar 24 gjuhë, duke i lejuar italianët të shfletojnë gazetat në suedisht dhe bullgarisht, nëse kanë dëshirë. Disa herë, Amerika e çoi Evropën më afër së bashku g abimisht. Kur qeveria amerikane u përpoq të s hqyejë klubin nën z. Trump, përfundoi duke e forcuar atë a ksidentalisht. Z. Trump u mësoi liderëve të BE-së se Amerika nuk do të ishte gjithnjë një aleat i dobishëm dhe se blloku duhej të qëndronte vetë. Diplomatët francezë ishin m endjelehtë, duke fryrë p luhurin mbi idetë e vjetra të politikës për forcimin e f uqisë evropiane. Në një epokë pas Trump, zyrtarët e tjerë homologë dëgjuan në të vërtetë, transmeton lexo.com.al.
BE-ja është ende shumë larg mini-federatës të imagjinuar nga të tillë si Marshall, Kennan dhe Truman. Gjatë k rizës në zonën e euros, zyrtarët amerikanë mbetën të h utuar sesi Greqia, një ekonomi pak më shumë se gjysma e madhësisë së New Jersey, mund të h idhte në e rë projektin. Kur shikoheshin nga 4,000 milje larg, m osmarrëveshjet e m brapshta në politikën evropiane që qëndronin në rrugën e integrimit të mëtejshëm dukeshin mjaft të vogla. Në këtë mënyrë, thotë Jeremy Shapiro në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme, qasja e Amerikës për integrimin evropian i ngjan pikëpamjes së Gandhi për civilizimin perëndimor: do të ishte një ide e mirë.
Askund për të vrapuar dhe askund për të shkuar
Nga perspektiva amerikane, një BE e f ortë është ajo që mund të lihet vetëm. Evropa ishte vija e parë e l uftës së f tohtë, por është periferi në l uftën e Amerikës me Kinën. Evropianët mund të mos e shijojnë iz olimin. Në hijen e ombrellës mbrojtëse të Amerikës, vendimet e v ështira mund të sh mangen. Nuk ka rëndësi nëse, le të themi, Polonia ose Franca kanë s hqetësime të ndryshme të sigurisë, për sa kohë që Amerika është e lumtur të qëndrojë prapa të gjithë atyre. Largohuni nga Amerika dhe këto de bate bëhen të s ikletshme, transmeton lexo.com.al.
Në letër, Amerika dëshiron një BE më të aftë. Në praktikë, ajo mund të gjejë s hqetësim në një zhvillim të tillë. Në fund të shekullit, për euron flitej si një r ival i dollarit. K olapsi thuajse i plotë i euros një dekadë më vonë e shoi atë ide. Një zonë e qëndrueshme e euros me aftësinë për të emetuar b orxhin kolektiv sipas dëshirës do të ishte një ide s fiduese potenciale shumë më e f ortë për epërsinë e dollarit. Atje ku BE-ja ka fuqi, siç është politika e k onkurrencës ose rregullat e privatësisë, ajo është kënaqur duke s hkatërruar firmat amerikane. Zona të tilla janë të rralla, por bëhen gjithnjë e më pak. Një BE më e unifikuar është një më e fuqishme dhe, pothuajse e natyrshme, një më e pavarur. Amerika, me kalimin e kohës, mund të p endohet për atë që ka punuar./TheEconomist/Lexo.com.al/e.c.
