Argument/ Lëreni Bashkimin Evropian të shpenzojë

Nga Paul Taylor/ Rregullat e disiplinës buxhetore të Evropës, më shumë të s hkelura sesa të respektuara, janë të vjetruara, tepër të k omplikuara dhe gjithnjë e më të g abuara. BE do të bënte më mirë të anashkalonte Paktin e Stabilitetit dhe Rritjes në mënyrë që të promovonte investimet publike në ekonominë e gjelbër dhe dixhitale, në vend se të harxhojë energji duke u përpjekur të reformojë një kornizë ligjore k omplekse që ka prodhuar gjithmonë më shumë qëllime të mira sesa pajtueshmëri. Me qëllim për të shkurtuar b orxhet dhe d eficitet, pakti duhej të pezullohej herët gjatë pandemisë së COVID-19, për të lejuar qeveritë të marrin hua dhe të shpenzojnë m asivisht për të mbështetur familjet dhe për të mbajtur bizneset në mbështetje jetësore gjatë k rizës. Një klauzolë p ërjashtimore që lejon që shpenzimet e u rgjencës do të mbetet në fuqi këtë dhe vitin tjetër.

Çfarë ndodh pas kësaj është në ajër. Komisioni njoftoi këtë muaj se rregullat fiskale do të kthehen në 2023. Brukseli planifikon të mbajë konsultime se si të reformojë sistemin më vonë këtë vit përpara se të bëjë propozime për ministrat e financave. “Konsultimet” nënkuptojnë negociatat e vështira që po vijnë. Figura me ndikim si Kryeministri italian Mario Draghi, Komisioneri i Çështjeve Ekonomike dhe Monetare të BE Paulo Gentiloni dhe Ministri francez i Evropës Clement Beaune të gjithë kanë bërë thirrje për një ripunim gjithëpërfshirës të librit të rregullave për të mbështetur investimet që forcojnë rritjen dhe për të diferencuar objektivat sipas vendeve, në vend të i mponimit të qëllimeve të një cilësie të përshtatshme për të gjitha, transmeton lexo.com.al.

“Tigër prej letre”

Për fat të k eq, shanset që ne do të shohim një reformë rrënjësore që nxjerr mësime nga ajo që funksionoi gjatë pandemisë – si dhe nga ajo që nuk funksionoi gjatë kr izës së b orxhit në zonën e euros – janë afër zeros. Gardianët e ortodoksisë fiskale në Evropën veriore nuk do ta pranojnë atë. Të ankoruara në Traktatin e Mastrihtit të vitit 1992 që lindi euron, rregullat kërkojnë nga qeveritë të mbajnë b orxhin publik nën 60 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto dhe të mbulojnë d eficitin e tyre buxhetor në 3 për qind të PBB-së. Arsyetimi ishte: meqenëse BE ka një buxhet qendror të vogël makroekonomik dhe pa asnjë mekanizëm për rishpërndarjen e pasurisë, secili shtet anëtar i monedhës së vetme duhet të mbajë financa të shëndosha publike, për të shmangur efektet ng jitëse të dë mshme tek partnerët e saj. Pakti i Stabilitetit i vitit 1997, i miratuar nën pr esionin gjerman para nisjes së euros, kishte për qëllim t’u jepte mjete atyre kufijve. Ai parashikoi s anksione të graduara, që kulmonin me gjo ba të rënda për vendet që humbisnin vazhdimisht synimet. Ato nuk janë zbatuar kurrë, megjithë sh keljet serike nga vendet e Evropës Jugore dhe prej kohësh kanë humbur çdo besueshmëri.

I gjithë debati, thotë ekonomisti Nicolas Veron i think-tankut Bruegel dhe Institutit Peterson për Ekonomi Ndërkombëtare, është “një teatër politik i a bsurdit pa asnjë pasojë. Mësimi i 22 viteve të ekzistencës së euros është se s anksionet nuk do të aktivizohen kurrë dhe nuk shërbejnë si parandaluese edhe në raste e kstreme. Prandaj, të gjitha rregullat fiskale janë një tigër prej letre”. Shumë ekonomistë argumentojnë se kriteret e Mastrihtit u krijuan për një epokë të kaluar të rritjes së normave të interesit, i nflacionit dhe rritjes. Kjo nuk është më e përshtatshme në një kohë kur kostot e h uamarrjes janë tk urrur, Banka Qendrore Evropiane po plotëson obligacionet qeveritare, i nflacioni është shumë i ulët dhe potenciali i rritjes ka rënë gjithashtu. Kufijtë e traktatit thjesht nuk janë realist sot, me b orxhin kombëtar të Italisë të fryrë nga 130 në 160 për qind të PBB-së gjatë pandemisë, Francës dhe Spanjës nga nën 100 në 120 dhe Greqisë nga 185 në 210 për qind, transmeton lexo.com.al.

Ndryshimi i kritereve, sidoqoftë, do të kërkonte ndryshimin e traktateve të BE me marrëveshjen unanime të çdo qeverie dhe parlamentit të BE – e pamundur nëse merret parasysh që mbrojtësit e disiplinës fiskale të BE janë të k ategorikisht kundër b raktisjes së a rmës më të rëndësishme në a rsenalin e tyre. Ministri irlandez i Financave Pascal Donohoe, i cili kryeson Eurogrupin e ministrave të financave, ka përjashtuar thirrjet e ekspertëve – përfshirë ish-kryekonomistin e FMN Olivier Blanchard – për të zëvendësuar paktin me standardet fiskale që përcaktojnë objektiva të gjera të përshtatura për secilin vend, të mbikëqyrur nga borde fiskale të pavarura kombëtare, në vend se të zbatohen nga Komisioni ose ministrat e BE-së.

Modeli austriak

Për fat të mirë, ka ndryshime që mund të bëhen pa ndryshuar ligjin e BE-së, ose pa rishkruar me d himbje një traktat. Për këtë, ne mund të falënderojmë austriakët. Në vitet 1990 Vjena gjeti një mënyrë për të kufizuar kufijtë e b orxhit të BE-së duke ngritur një kompani shtetërore. I quajtur ASFINAG, ekziston për të ndërtuar dhe mirëmbajtur autostrada austriake – një projekt masiv me huazim të barabartë me rreth 5 për qind të PBB-së. Në atë kohë, Austria po l uftonte për të përmbushur kriteret për t’u bashkuar me euron, duke e bërë çdo lloj shpenzimi objekt shqyrtimi n ervor. Por h uamarrja e garantuar nga shteti e ndërmarrjes në tregjet e kapitalit nuk u llogarit si b orxh publik, sepse u shërbye nga rrjedha të dedikuara të të ardhurave, nga taksat e kamionëve dhe një tarifë vjetore përdorimi për makinat. ASFINAG i paguan madje një tepricë të vogël vjetore shtetit. E zgjuar, transmeton lexo.com.al.

Franz Nauschnigg, ekonomisti që ndihmoi në hartimin e skemës kujton se “Është krijuar për të anashkaluar paktin dhe për të lejuar investime. Është vetë-financuar dhe na dha një rrjet autostradash shumë moderne shumë më lirë se nëse do ta kishim bërë përmes partneriteteve publike-private”. Bundesbank e Gjermanisë, një partizan për ndershmërinë fiskale, s fidoi këtë mjet huazimi jashtë bilancit në Zyrën e Statistikave të BE-së. Por Eurostat mbështeti përjashtimin e modelit austriak nga llogaritja e “b orxhit të qeverisë së përgjithshme”. Që nga ajo kohë, Berlini ka miratuar një sistem të ngjashëm për ndërtimin dhe mirëmbajtjen e autostradave gjermane përmes një kompanie të quajtur Autobahn GmbH. Nauschnigg, i cili ka prezantuar idetë e tij në Bruksel, Paris, Berlin dhe Romë tha se “Ju mund të bëni të njëjtën gjë për të financuar investimet publike në rrjetet e energjisë inteligjente, parqet diellore, kabllot elektrike trans-mesdhetare ose me bandë të gjerë me shpejtësi të lartë. Kjo mund të bëhet në të gjithë BE-në, ose duke krijuar një sistem të ASFINAGs kombëtarë që lidhen së bashku”.

Ideja e shtrirjes së më shumë investimeve publike nga k ufizimet buxhetore ka tërhequr vëmendjen në fushatën për zgjedhjet gjermane të shtatorit, ndërsa politikanët d ebatojnë nëse dhe kur të riaktivizojnë “frenat e b orxheve” kushtetuese që k ufizojnë në masë huazimet e qeverisë. Të Gjelbrit, duke garuar kokë me kokë me konservatoret e CDU / CSU në sondazhe, kanë propozuar një fond investimesh publike prej 500 miliardë eurosh për kalimin në energji të pastër, të rinovueshme. Social Demokratët e qendrës së majtë, ndërsa mbështesin një kthim të hershëm të të ashtuquajturit kufiri i borxhit “schwarzer Null”, duan të përjashtojnë gjithashtu disa kategori investimesh nga llogaritja. Të gjitha këto skema synojnë të shmangin përsëritjen e g abimeve të reagimit të BE-së ndaj k rizës së eurozonës, kur kursimi i sinkronizuar bëri që investimet publike të shemben, duke shkaktuar një r ecesion të dyfishtë, duke ulur potencialin e rritjes dhe duke p ërkeqësuar një mungesë në investimet e sektorit privat, transmeton lexo.com.al.

Çfarë ka për të mos pëlqyer?

Epo, ndryshimet do të shkaktojnë një l uftë për atë që përbën b orxh të mirë dhe të keq. Disa vende, të tilla si Franca, kanë avokuar prej kohësh duke përjashtuar për shembull blerjet e pajisjeve mbrojtëse nga llogaritja e borxhit. Të tjerë argumentojnë se shpenzimet për arsimin janë investimi më i lartë për forcimin e rritjes – dhe duhet të përjashtohen. Skifterët fiskalë, ndërkohë, paralajmërojnë se tregjet financiare – arbitrat përfundimtarë të qëndrueshmërisë së bo rxhit të një vendi – nuk do të m ashtrohen për shumë kohë nga kontabiliteti krijues. Siç eurodeputeti konservator gjerman Markus Ferber thotë, “B orxhi është b orxh. Sigurisht që ka rëndësi nëse marr hua për të paguar një pushim të bukur apo për të blerë një makinë për të më çuar në punë. Por unë paralajmëroj kundër fillimit të një debati publik mbi b orxhin e mirë dhe të keq. Ne duhet të shohim realitetin e qëndrueshmërisë së b orxhit”.

P roblemi themelor, tha Ferber, është se vendet si Franca dhe Italia nuk e ulën b orxhin e tyre në kohë të mira dhe do të l uftojnë kur normat e interesit të rriten përsëri. Kjo është një pikë e drejtë dhe Evropa do të vazhdojë të ketë nevojë për rregulla të arsyeshme për balancimin e shpenzimeve koherente me të ardhurat. Por nuk duhet të parandalojë që BE të anashkalojë tavanet e vjetëruar të b orxhit për të promovuar investime jetike publike./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.