Nga Earl Wang/ “Ne nënvizojmë rëndësinë e paqes dhe stabilitetit në të gjithë ngushticën e Tajvanit dhe inkurajojmë zgjidhjen paqësore të çështjeve brenda-ngushticës”. Kjo fjali e ngjeshur bëri paraqitjen e saj të parë ndonjëherë në një komunikatë të Samitit të G-7 më 13 qershor. Dy ditë më vonë, e njëjta përmbajtje u shfaq për herë të parë edhe në komunikatën e Samitit BE-SHBA. Nënvizimi mbi paqen dhe stabilitetin nëpër ngushticën e Tajvanit pasoi disa deklarata të përbashkëta të nivelit të lartë në tremujorin e dytë të vitit 2021: Konsultimet mes Ministrive të Jashtme dhe të Mbrojtjes Australi-Japoni 2+2 në fillim të qershorit, Samiti BE-Japoni, Samiti Kore e Jugut-SHBA, Takimi i Ministrave të Jashtëm dhe të Zhvillimit të G-7 në maj dhe Samiti Japoni-SHBA në prill.
Samiti G-7 i vitit 2021 – që synonte rikuperimin nga pandemia dhe “ri-ndërtimin më të mirë” – kishte vëmendje jashtëzakonisht të madhe. Udhëheqësit politikë në të gjithë botën po shikojnë nga afër për të parë se si administrata e re e SHBA dhe partnerët e saj negociojnë mbi një axhendë të përbashkët. Kjo përfshin cilat çështje do të përfshihen në përparësitë e përbashkëta që i s hqetësojnë ato. Përfshirja e çështjes së ngushticës së Tajvanit si një pikë e përbashkët e axhendës – nën titullin “Përgjegjësia Globale dhe Veprimi Ndërkombëtar” – nuk ishte një vendim i lehtë midis shtatë kryeqyteteve. Sipas burimeve politike dhe diplomatike të cituara nga një agjenci e lajmeve me bazë në Tokio, përpara Samitit, sherpat e G-7 të Francës dhe Gjermanisë a rgumentuan se nga momenti që çështja e ngushticës së Tajvanit ishte prekur qartë në deklaratën e përbashkët të Ministrave të Jashtëm një muaj më parë, mund të mos jetë e nevojshme të shtrohet çështja në komunikatën e udhëheqësve, transmeton lexo.com.al.
Franca dhe Gjermania po kërkonin të zbusnin irr itimet në Pekin. Nga ana tjetër, përfaqësuesit e SHBA dhe Japonisë sugjeruan domosdoshmërinë e një lëvizjeje të tillë, duke argumentuar se situata në ngushticën e Tajvanit është një temë e lidhur ngushtë me sigurinë e tyre kombëtare dhe se mos përmendja e saj do të jepte përshtypjen e g abuar se udhëheqësit kolektivisht nuk kanë s hqetësime lidhur me këtë çështje. Kështu sherpat ua lanë vendimin krerëve të shteteve dhe qeverive gjatë samitit. Vetëm në mëngjesin e ditës së fundit të samitit Presidenti francez Emmanuel Macron dhe Kancelarja gjermane Angela Merkel ranë dakord për përfshirjen e çështjes së ngushticës së Tajvanit në komunikatë. Është e kuptueshme dhe e drejtë që BE dhe Shtetet e Bashkuara nuk kanë gjithmonë të njëjtin perceptim të k ërcënimit, interesa sigurie dhe qasje të preferuar kur bëhet fjalë për Kinën.
Sidoqoftë, paqja dhe stabiliteti në të gjithë ngushticën e Tajvanit padyshim që përshtaten me vlerat dhe interesat e BE-së. Së pari, le të fillojmë me projekt-raportin e Parlamentit Evropian mbi një strategji të re ndaj Kinës të BE-së të shpallur në fund të prillit 2021. Pika 19 fton krye-diplomatin e BE për të koordinuar veprimet e Unionit me partnerë me mendim të ngjashëm.. në mbrojtjen e demokracisë liberale në botë, veçanërisht në… Tajvan, dhe me synimin për të angazhuar Kinën për të respektuar… zgjidhjen paqësore të mosmarrëveshjeve”. Çështja e ngushticës së Tajvanit mund të sigurojë një shans për BE-në që të ilustrojë veprimin e saj të mbështetjes për demokracitë dhe të zgjidhë m osmarrëveshjet në një mënyrë paqësore, transmeton lexo.com.al.
Ekziston edhe dokumenti i njohur “BE-Kinë – Një Vështrim Strategjik” i publikuar në mars 2019, dhe më vonë i miratuar nga Këshilli Evropian si një pozicion zyrtar i BE-së në tërësi në tetor 2020. Ai thotë se Kina mund të jetë një partner, një k onkurrent dhe një r ival sistematik në varësi të fushave të politikës. Prandaj, miratimi i BE-së për paqen dhe stabilitetin përtej ngushticës së Tajvanit – me Pekinin dhe Taipein që përfaqësojnë dy sisteme të kundërta të qeverisjes – mund të tregojë se si BE do të jetë në gjendje të zbatojë strategjinë e saj të Kinës në një mënyrë konkrete. Ndërkohë, “Një Axhendë e Re BE-SHBA për Ndryshimin Global”, botuar në dhjetor 2020, deklaroi se: Partneriteti më i ngushtë në fusha të ndryshme gjeopolitike do të jetë gjithashtu thelbësor për të mbështetur vlerat demokratike në të gjithë botën, si dhe stabilitetin global dhe rajonal, prosperitetin dhe zgjidhjen e k onflikteve. (…) Qasja e përcaktuar në Vështrimin Strategjik BE-Kinë siguron një udhërrëfyes solid për të mbrojtur interesat dhe vlerat tona të përbashkëta.
Si shoqëri të hapura demokratike dhe ekonomi të tregut, BE dhe SHBA bien dakord mbi s fidën strategjike të paraqitur nga pohimi ndërkombëtar në rritje i Kinës, edhe nëse nuk jemi gjithmonë dakord për mënyrën më të mirë për ta adresuar këtë. Çështja e ngushticës së Tajvanit siguron një mundësi të artë për të dy anët e Atlantikut që të mbështesin së bashku vlerat e tyre të përbashkëta mbi demokracinë, për të përparuar paqen dhe prosperitetin në rajonin e Indo-Paqësorit dhe për t’iu përgjigjur së bashku sjelljeve pohuese të Pekinit. Siç tregoi Strategjia Globale e BE 2016, “Ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë midis prosperitetit evropian dhe sigurisë aziatike. (…) Ne do të zhvillojmë gjithashtu një qasje më të rrumbullakosur politikisht ndaj Azisë, duke kërkuar të japim kontribute më të mëdha praktike në sigurinë aziatike”, transmeton lexo.com.al.
Është koha që BE të bashkohet me partnerët e saj të Indo-Paqësorit për të kontribuar në sigurinë në rajon – përfshirë ngushticën e Tajvanit – e cila do të kontribuojë drejtpërdrejt në prosperitetin e vetë BE. E fundit por jo më pak e rëndësishmja, “Elementet për një strategji të re të BE-së në Kinë” të vitit 2016 deklaroi shprehimisht: BE konfirmon angazhimin e saj për të vazhduar të zhvillojë marrëdhëniet e saj me Tajvanin dhe për të mbështetur vlerat e përbashkëta që mbështesin sistemin e saj të qeverisjes. BE duhet të vazhdojë të mbështesë zhvillimin konstruktiv të marrëdhënieve brenda-ngushticës si pjesë e mbajtjes së paqes në rajonin e Azi-Paqësorit.
Prandaj, BE do të përdorë çdo kanal të disponueshëm për të inkurajuar iniciativa që synojnë promovimin e dialogut, bashkëpunimit dhe ndërtimin e besimit midis dy anëve të ngushticës së Tajvanit. Një angazhim i vendosur në lidhje me çështjen e ngushticës së Tajvanit është me të vërtetë në përputhje me strategjinë e BE-së për Kinën. Miratimi dhe përfshirja në paqe dhe stabilitet në ngushticën e Tajvanit nuk do të thotë të zgjedhësh anën e SHBA në mënyrë që të k undërshtosh Kinën. Është më tepër një ilustrim i përkushtimit të BE-së për të mbështetur vlerat e saj dhe për të mbrojtur interesat e saj, që është edhe në përputhje me strategjinë e saj ndaj Kinës./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
