Nga Max Boot/ Për gjashtë vjet pas ardhjes në pushtet të Adolf Hitlerit në 1933, studiot e Hollivudit evituan të bënin filma që i bënin na zistët të dukeshin k eq, sepse ata nuk donin të humbnin aksesin në tregun gjerman. Filmi i parë për të thyer ta bunë – “Rrëfimet e një s piuni n azist” – nuk doli derisa nisi l ufta më 1939. Studiot madje punuan me konsullin e përgjithshëm gjerman në Los Anxhelos për të prerë skena që mund të fyenin n azistët. Ekziston një debat shkencor rreth asaj nëse m anjatët ishin f ajtorë për “bashkëpunim” me Hitlerin, por nuk ka dyshim se ata vendosën dollarët përpara sensit të tyre moral. Tani historia duket se po përsëritet, me studiot që i përulën Kinës Komuniste. Padyshim, Kina Komuniste nuk është aq e k eqe sa Gjermania N aziste, por s hkeljet e të drejtave të njeriut janë mjaft të k ëqija. Madje po kryhet ajo që Departamenti i Shtetit i SHBA-së e ka konsideruar një gj enocid ndaj Ujgurëve. Megjithatë, krijuesit e filmave të Hollivudit janë d ëshpërimisht, p atetikisht të etur për të kënaqur Pekinin.
John Cena, ylli i filmit të ri Fast and Furious, sapo lëshoi një ndjesë të mj erë për shkak që iu referua rastësisht Tajvanit si një “shtet”. Kjo është a natemë për Partinë Komuniste Kineze, e cila këmbëngul se ishulli është thjesht një provincë r enegate. “Më vjen shumë k eq për g abimet e mia”, tha ai në gjuhën mandarine, edhe pse nuk kishte bërë ndonjë gabim – Tajvani është me të vërtetë një vend i pavarur. Cena kishte arsye të përulej – nëse r egjimi kinez o fendohej, ai mund të ndalonte “F9” nga ajo që në vitin 2020 u bë tregu më i madh i filmave në botë. Cena nuk ka dëshirë të bashkohet me listën e interpretuesve në listën e z ezë nga Kina. Lady Gaga, Justin Bieber dhe grupi pop i Koresë së Jugut BTS sapo u prenë nga c ensorët kinezë nga versioni i “Friends: The Reunion” i shfaqur në atë vend: Lady Gaga sepse u takua me Dalai Lama, Bieber sepse ai ishte fotografuar në Yasukuni Shrine duke nderuar të v dekurit e l uftës në Japoni (përfshirë k riminelët e l uftës) dhe BTS sepse lideri i grupit bëri homazhe për s akrificat e përbashkëta të amerikanëve dhe koreano-jugorëve në L uftën Koreane pa nderuar trupat kineze që l uftuan në anën tjetër, transmeton lexo.com.al.
Regjisorja kineze Chloé Zhao ka hyrë në listën e z ezë të Pekinit për shkak të një interviste të vjetër në të cilën ajo tha se kishte “g ënjeshtra kudo” kur ajo po rritej në Kinë. Në shenjë h akmarrjeje Pekini c ensuroi lajmet për fitoren e saj historike në Oskar për “Nomadland”. Tani ekziston dyshimi nëse Kina do të lejojë publikimin e “Eternals”, filmin 200 milion dollarësh të Marvel që Zhao është duke drejtuar. Meqenëse p ërjashtimi nga Kina mund të jetë kaq i kushtueshëm, studiot do të ndryshojnë filmat e tyre për të shmangur z emërimin e c ensorëve të saj. Një raport nga Pen America vitin e kaluar ofroi disa shembuj: Paramount hoqi nga “World War Z” (2013) çdo përmendje që m urtaja e zombies kishte origjinën në Kinë. Marvel ndryshoi mentorin e protagonistit në “Dr. Strange” (2016) nga një tibetian në një kelt. Skydance Media fshiu një copë flamuri tajvanez nga xhaketa e Tom Cruise në “Top Gun: Maverick” të ardhshëm.
Prodhuesit do të shtojnë gjithashtu skena në favor të Pekinit. Filmi fantastiko-shkencor e Bruce Willis “Looper” (2012) përfshinte një personazh duke thënë: “Unë jam nga e ardhmja. Ju duhet të shkoni në Kinë”. Filmi i animuar “Abominable” (2019) përfshiu hartën e Kinës “me nëntë vija” që pretendon sovranitetin mbi Detin e Kinës Jugore. Të dy filmat ishin prodhime të përbashkëta SHBA-Kinë. Pasoja më e k eqe e c ensurës kineze nuk është ajo që po bëhet por ajo që nuk po bëhet. Ashtu siç studiot dikur shmangnin të bënin filma anti-n azistë, tani ata shmangin të bëjnë filma që s fidojnë rregullin e Partisë Komuniste në një dritë n egative. Sipas Pen America, tani do të ishte e pamundur të bëhen filma si “Shtatë vjet në Tibet” (1997) për p ushtimin e Kinës në Tibet në vitin 1950. As manjatët e Hollywood-it, të cilët nuk hezitojnë kurrë të kr itikojnë p adrejtësitë në Shtetet e Bashkuara, nuk kanë asgjë për të thënë në lidhje me a buzimet shumë më të r ënda të të drejtave të njeriut në Kinë, transmeton lexo.com.al.
Shkrimtari-regjisori Judd Apatow – një nga të paktët në Hollywood mjaft i guximshëm për të folur – përmblodhi situatën në një intervistë në MSNBC: “Në vend që të bëjmë biznes me Kinën dhe kjo të çojë në një Kinë më të lirë, ajo që ka ndodhur është që Kina ka blerë heshtjen tonë me paratë e saj”. Ky është një t urp, por nuk është e qartë se çfarë mund të bëhet për të. Republikani Mike Gallagher dëshiron të detyrojë studiot të zbulojnë nëse filmat e tyre ishin ndryshuar “për t’iu përshtatur kërkesave të Partisë Komuniste Kineze”. Senatori Ted Cruz dëshiron që çdo studio që kërkon bashkëpunimin e Departamentit të Mbrojtjes të premtojë të mos respektojë c ensurën kineze. P roblemi është se ligje të tilla mund të zhvendosin vetë-ce nsurimin parandalues më thellë në procesin e zhvillimit, ku do të ishte edhe më e vështirë të dallohej. Ndoshta studiot, si gjigandët e internetit si Netflix dhe Google, duhet të qëndrojnë thjesht larg Kinës – por kjo do të nënkuptojë humbjen e jo vetëm të ardhurave të konsiderueshme për një industri të madhe të eksportit të SHBA, por edhe mundësinë e edukimit të dashamirësve kinezë të filmit për jetën në botën e lirë./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
