Urdhri ekzekutiv i Presidentit të SHBA Joe Biden mbi sanksionet kundër njerëzve në Ballkanin Perëndimor, i cili kryesisht i referohet korrupsionit, është një sinjal pozitiv për rajonin, por pyetja më e madhe është se çfarë lloj qasje do të kenë SHBA ndaj Serbisë, tha Edward P. Joseph në një intervistë me Al Jazeera, një profesor në Universitetin Johns Hopkins në Shtetet e Bashkuara me shumë vite përvojë pune në Ballkan brenda institucioneve dhe organizatave ndërkombëtare, përfshirë edhe gjatë viteve të luftës.
Joseph, i cili ka qenë dëshmitar i shumë takimeve kryesore të zyrtarëve ballkanikë nga vitet 1990 e tutje, është i mendimit se Perëndimi jo vetëm që po i kthen shpinën korrupsionit në Serbi por, shton ai, e vlerëson gabimisht atë si “udhëheqësi ekonomik dhe politik në rajon”.
Prandaj, ai vlerëson se problemi i të gjithë Ballkanit Perëndimor është një qëndrim i butë Perëndimor ndaj Beogradit, i cili do të ndryshonte thelbësisht nëse të paktën katër nga pesë vendet anëtare të BE-së që nuk e njohën Kosovën ta bënin këtë. Në ketë kuptim, Beogradi do të mbetej pa përparësi dhe strategjia e tij do të bëhej e padobishme, e cila do të çonte në transformimin dhe stabilitetin e të gjithë rajonit.
Ai shton se atëherë Serbia do të vihet në një pozicion që t’i duhet të përgjigjet në një pyetje kryesore – nëse është me Perëndimin apo me Rusinë dhe Kinën.
Joseph ishte Zëvendës Shefi i Misionit të OSBE-së në Kosovë dhe punoi për gjashtë vjet në Bosnjë. Ai ishte dëshmitar i dy gjyqeve para gjykatës ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.
Presidenti Joe Biden kohët e fundit lëshoi një urdhër ekzekutiv duke vendosur sanksione ndaj njerëzve që destabilizojnë Ballkanin Perëndimor. Çfarë efekti mund të ketë ky vendim në rajon?
Kjo është potencialisht shumë e rëndësishme, sepse kjo rregullore është një vazhdim i rregullores ekzekutive të mëparshme, jo vetëm rinovimi i saj, por zgjerimi, dhe unë besoj se ajo erdhi në një kohë të rëndësishme – përpara të gjitha samiteve në Evropë, samiteve të NATO-s dhe BE-së, Kosovës dhe Përfaqësuesit e Serbisë në Bruksel dhe një takimi me Presidentin rus Vladimir Putin. I referohet kryesisht korrupsionit, por edhe respektimit të traktateve të paqes dhe procesit të përgjithshëm demokratik. Ajo erdhi pasi sanksionet u vendosën ndaj ish-Presidentit shqiptar Sali Berisha. Ambasadori amerikan në Shqipëri njoftoi menjëherë vendimin e Biden në Twitter.
Unë e interpretova atë në një mënyrë që ky të jetë një lloj sinjali, mbase për kryeministrin Edi Rama.
Presidenti Biden dhe Sekretari i Shtetit Antony Blinken shprehën vendosmërinë e tyre. Korrupsioni është një çështje në të cilën ata janë përqendruar. Presidenti Biden e ka marrë seriozisht këtë çështje si një kandidat presidencial dhe ka të bëjë me qëllime më të gjera strategjike në lidhje me Kinën dhe Rusinë, kështu që nuk ka të bëjë vetëm me Ballkanin.
Pyetja më e rëndësishme është se si do të zbatohet kjo në rastin e Serbisë, sepse deri më tani politika që filloi me administratën Trump ka qenë jo vetëm për të injoruar problemin e korrupsionit në Serbi, por edhe për të lavdëruar qeverinë serbe. Cila do të jetë qasja e SHBA ndaj Serbisë është pyetja më e madhe për mua.
Keni vërejtur se Perëndimi injoron dhe i kthen shpinën korrupsionit në Serbi, duke e vlerësuar atë si një “lideri politik dhe ekonomik në rajon”, dhe arsyeja për këtë është se pesë shtete anëtare të BE nuk e njohin Kosovën. Çfarë do të ndodhte nëse këto vende, ose të paktën disa prej tyre, do ta njihnin Kosovën dhe si do të reflektonte kjo në të gjithë rajonin?
Eshtë padyshim e lidhur dhe e keni vërejtur mirë. SHBA dhe BE kishin një qëndrim shumë të butë ndaj Serbisë për shkak të Kosovës. Njerëzit në Bosnjë duhet të jenë të vetëdijshëm se kjo nuk ka të bëjë vetëm me Kosovën, por gjithashtu ndërlikon situatën në Bosnj dhe Mal të Zi. Nëse Perëndimi është i mirë me Beogradin kur bëhet fjalë për Kosovën, kjo do të thotë se është i mirë me Beogradin dhe lidhur me Bosnjën.
Jo vetëm që nuk ka kritika për korrupsionin, por Serbia mburret, madje edhe zyrtarët e SHBA përdorin një frazë problematike dhe e quajnë Serbinë një “lider ekonomik dhe politik në rajon”. Kjo është shumë problematike, e gjitha për shkak të Perëndimit.
