Më shumë se gjysma e popullsisë së botës e konsideron orizin si ushqimin kryesor. Orizi i bardhë është shumë më i zakonshëm se ai me ngjyrë kafe, pasi ka një jetëgjatësi më të madhe dhe është më i lehtë për t’u transportuar. Megjithatë, është gjithashtu më pak ushqyes.
Dallimi midis orizit të bardhë dhe atij kafe
Orizi kafe ka një pjesë karakteristike që i mungon orizit të bardhë. Është, shtresa e jashtme, e ngrënshme e grurit. Përveçse japin ngjyrë orizi kafe, këto pjesë përmbajnë edhe më së shumti lëndë ushqyese.
E vetmja pengesë është se yndyra nga shtresa e jashtme e bën orizin kafe të prishë më shpejt se i bardhë. Afati mesatar i ruajtjes së orizit kafe është rreth gjashtë muaj.
Orizi i bardhë është ai që mbetet pasi që shtresa e jashtme është hequr. Kjo bën që orizi i bardhë të gatuhet më shpejt dhe të ketë një jetëgjatësi më të gjatë.
Kjo nuk do të thotë se orizi i bardhë është i keq në vetvete, megjithëse është më pak i shëndetshëm, thotë studiuesja Elizabeth Ryan nga Universiteti i Kolorados.
“Në fund të ditës, gjëja më e rëndësishme është të hani drithëra”, tha ajo.
Në fakt, kur hiqni shtresën e jashtme, në të vërtetë po hiqni kalcium, yndyrë, fosfor, vitamina B1 dhe B3, proteina dhe magnez.
Përparësitë e të ngrënit të orizit kafe ndaj atij të bardhë
Hulumtimi i kryer nga Ryan ka treguar se lëndët ushqyese mund të ndihmojnë në mbrojtjen kundër kancerit të zorrës së trashë. Shtresa e jashtme është e përbërë nga orizi kafe i pasur me komponime të quajtura fitokemikale që kanë veti antioksiduese dhe antiinflamatore.
“Ka shumë fitokemikale në orizin kafe që nuk janë të pranishme në orizin e bardhë”, pohon ajo.
Orizi kafe ka më shumë fibra dhe proteina të tretshme dhe të patretshme se orizi i bardhë, që ndihmojnë në ushqyerjen e një mikrobiome të shëndetshme të zorrëve. Dhe një mikrobiomë e shëndetshme e zorrëve është thelbësore për funksione të panumërta, duke përfshirë tretjen dhe funksionin e fortë imunitar.
Ndërsa shumica e kalorive në orizin e bardhë dhe kafe vijnë nga karbohidratet, orizi i bardhë ka një indeks glicemik më të lartë se orizi kafe. Kjo do të thotë se një porcion i orizit të bardhë mundëson një kërcim më të shpejtë të sheqerit në gjak, i cili sipas “Harvard Medical School”, “ka pothuajse të njëjtin efekt si të ngrënit e pastër”. Orizi kafe ka një indeks glicemik më të ulët, i cili është më i mirë për parandalimin e sëmundjeve si diabeti.
Kjo është arsyeja pse Ryan ende këshillon që, nëse keni një zgjedhje, zgjidhni orizin kafe, jo të bardhë.
Në dekadën e fundit, orizi ka tërhequr vëmendjen sepse është një kokërr që është natyrshëm e kontaminuar me arsenik, i cili është kancerogjen.
Në vitin 2012, Consumer Reports testoi orizin kafe, orizin e bardhë dhe produktet e orizit të disponueshme në supermarkete dhe zbuloi se nivelet e arsenikut ishin të matshme në lloje të ndryshme, shkruan Kosovapress.
Si orizi i bardhë ashtu edhe ai kafe përmbajnë arsenik nga mjedisi. Sasia e arsenikut në fjalë varet nga rajoni dhe sasia e këtij elementi në tokë.
Në vitin 2016, Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) lëshoi draft udhëzime për prodhuesit për të kufizuar arsenikun në oriz për foshnjat. FDA rekomandon që të rriturit dhe fëmijët të vazhdojnë të hanë produkte orizi, por edhe të hanë një dietë të larmishme të pasur me drithëra të plota si gruri, tërshëra dhe elbi.
Larja e orizit kafe, zierja në ujë shtesë dhe më pas shpëlarja përsëri do të zgjidhë rreth 50 për qind të arsenikut, por gjithashtu do të dërgojë disa nga lëndët ushqyese më të dobishme.
