Nëse pjesa më e madhe e botës po lufton me çmimet më të larta të energjisë, Evropa po zvarritet, duke i detyruar liderët që të improvizojnë plane shpëtimi dhe masa urgjente.
Problemi më i madh është rritja e çmimeve të gazit natyror, i cili ka shkaktuar kërdi në të gjithë kontinentin, duke nxitur inflacionin, duke penguar industritë dhe duke i bërë njerëzit e zakonshëm të dridhen kur marrin faturat e energjisë me postë.
Çmimet evropiane të gazit natyror tani janë rreth 10 herë më të larta se sa ishin mesatarisht gjatë dekadës së fundit dhe rreth 10 herë më të shtrenjta se në Shtetet e Bashkuara.
Alex Munton, një ekspert për tregjet globale të gazit në “Rapidan Energy Group”, tha se gazi natyror evropian është aq i shtrenjtë sa të paguash 500 dollarë për një fuçi naftë.
“Gjërat janë në një pikë krize”, tha Munton.
“Ne kemi çmime astronomike të gazit dhe jemi ende disa muaj larg nga koha kur kërkesa për gaz arrin kulmin. Ekziston një pasiguri e vërtetë nëse do të ketë gaz të mjaftueshëm për të përmbushur kërkesën gjatë gjithë dimrit.”
Problemi i gazit është kryesisht për shkak të luftës së Rusisë në Ukrainë, e cila ka ndërprerë eksportet e gazit rus në Evropë dhe ka rritur çmimet kudo tjetër.
Por nuk është vetëm lufta: furnizimet alternative të gazit janë të shtrenjta dhe ndryshimet klimatike i kanë tharë lumenjtë aq shumë sa që shumë nga centralet bërthamore të Evropës janë jashtë linje.
Çmimet e energjisë si në Gjermani ashtu edhe në Francë arritën nivele rekord këtë javë (përsëri), një reflektim i emergjencës gjithnjë e më të thellë të energjisë në kontinent.
Ndërsa kombet shtrëngohen nën presionet ekonomike, kohët e dëshpëruara kanë kërkuar masa të dëshpëruara: Britania njoftoi një rritje të dhimbshme prej 80 për qind në kufirin për kostot e energjisë shtëpiake, ndërsa Gjermania rriti faturat me pothuajse 500 euro.
“Alternativa do të ishte kolapsi i tregut gjerman të energjisë dhe bashkë me të, i pjesëve të mëdha të tregut evropian të energjisë”, tha ministri gjerman i Ekonomisë Robert Habeck.
Tani, me muajt më të ftohtë që po afrojnë dhe shtrëngimin e presionit të Rusisë në rrjedhat e gazit natyror, Evropa është mbyllur në një garë me kohën për të mbushur rezervuarët e saj, për të cilat liderët i kanë paguar me çmime mbresëlënëse.
Deri më tani, thanë ekspertët, vendet evropiane kanë qenë kryesisht në rrugën e duhur me planet e tyre.
Në dimër, Evropa zakonisht përdor shumë nga ato që ka në magazinë ndërsa, në të njëjtën kohë, importon shumë gaz nga burime të tjera.
Pa furnizimin e Rusisë në dimër vendet evropiane do të detyrohen të mbështeten në importet e gazit natyror të lëngshëm (LNG) edhe më shumë nga furnizues të tillë si Shtetet e Bashkuara.
Problemi është se Azia – një treg më i madh LNG – po konkurron gjithashtu për të njëjtat furnizime, që do të thotë se çmimet do të jenë gjithmonë më të larta se gazi i vjetër me tubacion nga Lindja.
Kjo është me të vërtetë kriza me të cilën përballet Evropa dhe bota.
Ndërsa Evropa braktis furnizimin me energji të Moskës, shumë liderë kanë nxituar të sigurojnë marrëveshje dhe furnizime alternative me vendet e tjera.
Italia ka siguruar më shumë gaz nga Algjeria, ndërsa vendet e tjera i janë drejtuar Azerbajxhanit, Norvegjisë dhe Katarit.
Gjermania ka shprehur gjithashtu shpresat e saj për një marrëveshje të re me Kanadanë, e cila nga ana e saj ka qenë dukshëm më pak optimiste.
Të tjerët kanë investuar shumë më shumë në infrastrukturën e LNG-së, me Gjermaninë që po garon për të ndërtuar pesë terminale lundrues të LNG-së dhe Holanda, Finlanda dhe Italia të gjitha duke u përgatitur për më shumë njësi lundruese për të importuar gaz.
Por në të ardhmen e afërt, ekspertët e energjisë thanë se vendet nuk mund të bëjnë aq shumë për të rritur furnizimet e tyre.
“Ka një kufi për atë që mund të bëni në një afat të afërt për të sjellë furnizime shtesë në Evropë, sepse ka vetëm kaq LNG në botë”, tha Jason Bordoff, drejtor themelues i Qendrës së Universitetit të Kolumbisë për Politikat Globale të Energjisë dhe një ish-asistent special i ish-presidenti i SHBA-së, Barack Obama.
Udhëheqësit evropianë po i kthejnë sytë nga brenda, duke miratuar masa të gjera të kursimit të energjisë për të ndihmuar në frenimin e përdorimit të energjisë elektrike.
Spanja miratoi një plan të ri të kursimit të energjisë këtë javë që përfshin rregullat e ajrit të kondicionuar dhe ngrohjes për të kufizuar konsumin.
Franca ka kërcënuar me gjoba dyqanet me ajër të kondicionuar që nuk mbyllin dyert e tyre, ndërsa Gjermania ka fikur dritat e vëmendjes nga monumentet në Berlin.
Disa gjermanë gjithashtu i kanë marrë gjërat në duart e tyre dhe tani po grumbullojnë dru për t’u përgatitur për dimrin e ardhshëm.
Ndërsa teknikët grinden, politikanët mblidhen.
Të premten, ministri çek i Industrisë, Jozef Sikela, tha se Republika Çeke do t’i bënte thirrje Këshillit të Energjisë së Bashkimit Evropian të mbajë një takim të jashtëzakonshëm, vetëm disa ditë pasi sugjeroi kufizimet e çmimeve si një plan të mundshëm.
Është e paqartë se sa kohë mund të qëndrojnë së bashku industritë dhe familjet.
Mbretëria e Bashkuar, për shembull, po shikon inflacionin dyshifror në një pjesë të madhe për shkak të rritjes së çmimeve të energjisë dhe një rishikimi të mprehtë në rënie të vlerësimeve të PBB-së, sipas Oxford Economics.
Evropa nuk është shumë më mirë.
