Shqipëria nuk është më një shaka e keqe ballkanike.
Ajo drejtohet nga Edi Rama, një ish-basketbollist dhe artist modern.
Për një kohë të gjatë, pjesa më e errët dhe më e diskutueshme e Evropës, Ballkani, mund të ketë një dritë të re udhëheqëse. Më i pazakonti është kryeministri i Shqipërisë, një ish-basketbollist dhe artist modern 58-vjeçar, Edi Rama.
Muajin e kaluar partia e tij socialiste fitoi pothuajse gjithçka, përveç një pjese të vogël të 61 kryetarëve të bashkive dhe këshillave të vendit.
Pra, ai ka të ngjarë të fitojë zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme, të planifikuara për 2025, fitoren e tij të katërt radhazi, dhe kështu të qeverisë deri në vitin 2029 atë që dikur ishte posti më i mjerueshëm në rajon.
Në pushtet që nga viti 2013, Rama është tashmë kreu aktual i qeverisë më jetëgjatë në Ballkan.
Në vitin 2000, ai u shfaq si një kryebashkiak dinamik dhe plot ngjyra i kryeqytetit të Shqipërisë, Tiranës. Ai ka udhëhequr partinë e tij që nga viti 2005.
Tani ai mund të pretendojë se është një ”yll ballkanik”, madje edhe një ndikim qetësues në një rajon ende të brishtë: dëshmitar i përçarjeve në vendin fqinj në Kosovë, ku pakica serbe është sulmuar kundër shumicës etnike shqiptare.
Zoti Rama i kërkon Perëndimit të trajtojë me ndjeshmëri presidentin serb Aleksandar Vuçiq.
I ulur në zyrën e tij pasi u kthye nga bisedimet me klubin e futbollit të Mançester Sitit për ngritjen e një rrjeti akademish stërvitore në Ballkan, ai të pret me një figurë imponuese me një bluzë, pantallona të gjera dhe atlete që shkëlqejnë.
Ai është një kryeminstër i gjatë fizikisht, i qethur shkurt, me një mjekër të bardhë të shkurtuar mjeshtërisht, sy të vëmendshëm.
Duke folur rrjedhshëm në një gamë të gjerë gjuhësh, ai është padyshim kozmopolit, pavarësisht se është rritur në atë që dikur ishte një nga vendet më të izoluara, më të egra dhe paranojake në botë, e cilësuar shpesh nga shqiptarët e sotëm si “Koreja e Veriut e Evropës”.
“Italia ishte Amerika jonë. Televizioni, futbolli italian, Papa, muzika. Shikueshmëria e televizorit nuk ishte e lehtë”, thekson Rama.
Ai kujton se e kishte veshur dhomën e tij me çarçafë dhe qilima në mënyrë që askush të mos e dëgjonte atë dhe miqtë e tij duke luajtur këngët e ndaluara të ”Beatles”.
Ai thotë se kujton tronditjen dhe kënaqësinë e tij kur ishte në gjendje të lexonte Kafkën, Prustin dhe Dostojevskin, të dëgjonte Ravelin, Debussin dhe Stravinskin dhe të shihte pikturat e Cézanne, Van Gogh-ut dhe Picasso-s.
Kritikët e tij vërejnë se ai ishte një fëmijë i nomenklaturës komuniste; babai i tij në fakt ishte një skulptor zyrtar i shquar, i cili mund të ketë modeluar tiparet e Stalinit.
Z. Rama akuzohet edhe për kultin e personalitetit. Një vëzhgues perëndimor e quan atë “shkëlqyes, vizionar, eksentrik, egomaniak…me një ndjenjë të fortë të trashëgimisë së tij në histori”.
Ai nuk ka turp të renditë arritjet e tij, ose të paktën ato të Shqipërisë postkomuniste. Tirana është e panjohshme nga ajo që ishte tre dekada më parë: një qytet i zymtë, gri, totalitar, subsovjetik, ruritan.
Në atë kohë i gjithë vendi kishte rreth 6 000 makina – ishte e paligjshme të posedoje një të tillë privatisht. Tani ka më shumë se 700 000. Edhe pse partia e Ramës rrjedh nga ajo e drejtuar nga ”vrasësi masiv” Enver Hoxha për 44 vjet deri në vdekjen e tij në 1985, ajo është rindërtuar plotësisht në një grupim social-demokrat, pro tregut.
Kritikët e tij e akuzojnë atë për rrënjosjen e korrupsionit nën një elitë oligarkike që dominon median dhe ka lejuar rritjen e pabarazisë.
Zoti Rama i hedh poshtë pretendimet e tilla. Ai thotë se modelon partinë e tij sipas laburistëve të Tonny Blerit.
Në fakt Tony Blair, gruaja e tij avokate Cherie dhe miku i tij për një kohë të gjatë, Alastair Campbell, vijnë ende për t’i takuar për të dhënë këshilla.
“Nuk jemi shumë ideologjikë. Për ne nuk ka zgjidhje të djathtë apo të majtë: nuk është herezi të kesh një zgjidhje të djathtë që funksionon. Margaret Thatcher ishte një udhëheqëse e madhe që bëri reforma të dhimbshme për të modernizuar Britaninë, pa të cilat laburistët e rinj nuk do të kishin sukses”, theksoi ai..
Besimi i zotit Rama shtrihet në pothuajse gjithë rajonin.
”I gjithë Ballkani, madje edhe Serbia tradicionalisht pro-ruse, janë të bashkuar pas Ukrainës. Anëtare e NATO-s që nga viti 2009 dhe pjesë e grupit Shengen që nga viti 2010 që garanton udhëtimin pa viza në Evropë deri në tre muaj, Shqipëria nuk ka probleme serioze me fqinjët e saj. Kjo është unike në historinë tonë”, thekson kryeministri.
Sa i përket anëtarësimit aktual në BE, ai me mençuri refuzon të vendosë ndonjë datë, ndërsa pranon kërkesat e unionit për të nxitur reformat e vetë Shqipërisë.
Rama pranon se një pjesë e vogël e vendeve të BE-së, të udhëhequra nga Franca, janë të kujdesshëm për të lënë Ballkanin të hyjë. Mendimi i çdo diplomati perëndimor në Tiranë është se Shqipëria “po shkon në drejtimin e duhur”, por se “ka ende një rrugë të gjatë për të bërë”, veçanërisht për sa i përket rehabilitimit të gjykatave dhe krijimit të një shteti të vërtetë ligjor … një çështje të cilës BE dhe Amerika i kushtojnë shumë vëmendje dhe para.
Një skemë për të verifikuar të gjithë trupin e gjyqtarëve dhe prokurorëve në vend ka çuar në shkarkimin e dy të tretave të tyre. Çfarë ndodh me ata që marrin eliminohen?” “Oh, ata bëhen avokatë dhe kontabilistë”, thekson një aktivist lokal i shoqërisë civile.
Korrupsioni endemik është ende goditja më e madhe në Shqipëri sot. Të dyja partitë kryesore janë përgjegjëse, në sytë e shumicës së shqiptarëve.
Z. Rama është i kuptueshëm kur pyetet për shqiptarët që mbërrijnë ilegalisht në Britani nga deti.
Por ankesa e tij më serioze është mungesa e vazhdueshme e civilizimit në politikën e vendit të tij. Të gjitha palët e denoncojnë njëri tjetrin si “gangsterë”, “mashtrues”, madje edhe “vrasës”, gjë që në disa raste është e vërtetë.
”Kjo daton që në kohët e tmerrshme të Hoxhës, kur mospajtimi më i vogël shpesh nënkuptonte internim, burg apo edhe ekzekutim. Nëse Shqipëria do të bëhet një demokraci liberale, kjo duhet të ndryshojë. Nëse kjo ndodh, do të jetë trashëgimia ime më e madhe”, thekson ai.
Sipas tij ”mund të ketë nevojë për një gjeneratë tjetër”.
