Media e Athinës “Antinews” njoftoi ditën e sotme se qeveria greke ra dakord të nisë procesin për nënshkrimin e Marrëveshjes së Mbrojtjes dhe Sigurisë ndërmjet BE-së dhe Tiranës bazuar në projekt-marrëveshjet specifike me Shqipërinë dhe vendet e tjera kandidate të Ballkanit Perëndimor.
Qeveria greke, pavarësisht deklaratave publike të një qëndrimi të palëkundur ndaj kryeministrit Edi Rama dhe mes thashethemeve për përfshirjen e kryetarit të burgosur të Bashkisë së Himarrës Fredi Beleris, në listën për kandidatët e Demokracisë së Re për PE, ra dakord të nisë procesin për nënshkrimin e një Marrëveshja e Mbrojtjes dhe Sigurisë ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Shqipërisë.
Diskutimet e brendshme të ndërlidhura, mes organeve bashkëkompetente të BE-së, kishin nisur që në janar të këtij viti, por pak ditë më parë u propozuan draftet specifike të një marrëveshjeje me Shqipërinë dhe vendet e tjera kandidate të Ballkanit Perëndimor.
Burime të besueshme theksojnë se draftet fillestare përfshijnë veçanërisht Shqipërinë në objektivat më të gjera të “Busullës Strategjike” të BE-së me miratimin e pjesëmarrjes së ardhshme të Tiranës edhe në Misionet Politike dhe Operacionet Ushtarake të Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes.
“Veçanërisht i rëndësishëm është edhe suksesi i Shqipërisë në nisjen e bashkëpunimit në çështjet e mbrojtjes kibernetike dhe përballjes së kërcënimeve hibride, pasi këto janë fusha me një marrëdhënie të privilegjuar të Tiranës, deri tani, vetëm me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Me fjalë të tjera, vërehet fenomeni që Uashingtoni e trajton me dyshim “Busullën Strategjike” dhe në përgjithësi autonominë strategjike të BE-së, por zoti Rama arrin të diskutojë të njëjtat çështje dhe të pranohet nga të dyja anët e Atlantikut -shkruan artikulli.
Kur në fazën fillestare të krizës së Belerit qeveria greke kërkoi një ndërhyrje amerikane, u konstatua se kryeministri shqiptar kishte forcuar pozicionin e tij në Shtëpinë e Bardhë dhe Departamentin e Shtetit. Sepse, në një kohë të shkrutër, zoti Rama kishte projektuar me sukses imazhin e të qenit mburoja e ndikimit rus në Ballkanin Perëndimor dhe viktimë e sulmeve hibride nga organizatat terroriste iraniane dhe të tjera.
Në të njëjtën kohë, në muajt e fundit, kryeministri shqiptar ka forcuar edhe terrenin e tij në Bruksel, ose Athina beson – gabimisht dhe me frikë – se kjo ka ndodhur në një masë të madhe- vazhdon artikulli. Sepse nuk mund të shpjegohet ndryshe se, si në planin politik, ashtu edhe në atë diplomatik, pala greke herë nuk e ngre fare çështjen e Belerit dhe herë mjaftohet me një informim lakonik, pa kërkuar ndihmë të drejtpërdrejtë.
Imazhi, i cili tashmë po konsolidohet tek zyrtarët e BE-së dhe përfaqësuesve të 26 vendeve anëtare të mbetura, është se çështja Beleri është ngritur thjesht për t’u regjistruar në procesverbal. Ndër të tjera, është hequr dorë nga paralajmërimi grek i përsëritur muaj më parë- se “kjo është një çështje serioze që mund të ndikojë në marrëdhëniet dypalëshe dhe në kursin europian të Tiranës”. Tani vetëm thuhet se Shqipëria duhet të respektojë parimet e shtetit ligjor gjatë gjykimit të z. Beleris në shkallë të dytë.
Në të njëjtën kohë, element i ri në zhvillimet ballkanike është propozimi i ish-ministres së Jashtme Doras Bakojanis për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës. Edhe pse tradicionalisht dëgjohen shumë ekzagjerime për miqësinë greko-serbe, sot është e justifikuar të habitemi për motivet dhe qëllimet e goditjes së fortë që Athina i dha Beogradit.
Disa diplomatë të huaj vlerësojnë se “ish-ministrja nuk mund të bënte një propozim kaq të rëndësishëm pa dijeninë e kryeministrit”. Gjithashtu, ata vënë në pikëpyetje nëse qëndrimi i zonjës Bakojanis është, së pari, pjesë e një hapjeje diplomatike ndaj faktorit shqiptar (pavarësisht mosmarrëveshjeve të shumta mes zotit Rama dhe homologut të tij kosovar Albin Kurti) dhe së dyti, një pararendës i një ndryshimi në politikën greke në favor të njohjes së plotë dhe zyrtare të Kosovës.
Për momentin, qëndrimi grek nuk ka ndryshuar dhe jepen garanci se “marrëdhëniet shumëvjeçare bashkëpunuese” të njohura publikisht, me Prishtinën në çështjet ekonomike dhe tregtare vazhdojnë. Sigurisht, dikush do të thoshte se tani Kosova është ndoshta më pak e interesuar për njohjen formale nga Greqia dhe më shumë për iniciativa të ngjashme me znj. Bakojanis, pasi ato i sjellin një përfitim më të gjerë.
Alexandros Tarka
Autori është redaktor i revistës “Defense & Diplomacy” dhe konsulent i kompanive të huaja për studimin e riskut të biznesit për Evropën Juglindore
