Nga mënyra se si e solli kryeministri Edi Rama rastin e dënimit të shtetit me një gjobë prej 500 mijë eurosh për një aksident pa pasoja të rënda, nuk kemi të bëjmë thjesht me një koment emocional mbi një vendim gjyqësor të papritur. Në të vërtetë, ajo çfarë Rama tha në fjalimin e fitores së Partisë Socialiste është një ndërhyrje e qëlluar, e shumëplanëshe dhe politikisht e maturuar, që shërben njëkohësisht si sinjal për drejtësinë, justifikim për opinionin publik dhe kapitalizim politik për reformat që ai vetë ka iniciuar.
1. Rama si viktimë e drejtësisë që vetë e reformoi
Në thelb të deklaratës së Ramës qëndron një paradoks i kontrolluar: ai shfaqet si një drejtues shteti që vuan nga pasojat e një drejtësie të pavarur, duke përmendur një dënim absurd nga një gjykatë, për të cilin, sipas tij, nuk ka as bazë logjike dhe as proporcion juridik. Por ky “paradoks” është i qëllimshëm. Rama dëshiron të përforcojë idenë se ai nuk ka më pushtet mbi gjyqësorin – një mesazh që synon të legjitimojë reformën në drejtësi dhe të neutralizojë kritikët që e akuzojnë për ndërhyrje në sistem. Një dënim “i pajustifikueshëm” kundër shtetit i shërben atij për të thënë:
“Shikoni, ne s’jemi më mbi drejtësinë, madje as vetë shteti nuk është i mbrojtur.”
2. Qeveria si shembull bindjeje ndaj ligjit por edhe viktimë e tij
Kryeministri përdor rastin për të përforcuar një narrativë më të madhe: atë të një shteti që është i detyruar të respektojë vendimet e drejtësisë, sado të padrejta apo të habitshme të jenë ato. Kjo i shërben dy objektivave: I pari është moral: Qeveria duhet të udhëheqë me shembullin e vet në zbatimin e ligjit. I dyti është praktik: Shteti nuk është më në pozita të privilegjuara përballë drejtësisë. Këtu kemi një përpjekje për të shpërndarë përgjegjësinë dhe për të vendosur një vijë ndarëse midis pushtetit ekzekutiv dhe atij gjyqësor – një veprim politik i domosdoshëm në klimën e polarizuar që ka prodhuar SPAK-u dhe hetimet e tij ndaj figurave publike.
3. Sulm i heshtur ndaj gjyqtarëve të korruptuar, por pa i përmendur
Edhe pse Rama nuk përmend drejtpërdrejt korrupsionin në sistemin gjyqësor, nënteksti është i qartë. Ai flet për “vendime të papritura” dhe “gafa në sallat e gjyqeve” – gjuhë që aludon për gjyqtarë që marrin vendime të padrejta, ndoshta të motivuara nga interesa personale ose korrupsion. Por në vend që t’i sulmojë drejtpërdrejt, Rama zgjedh ta lërë aludimin të hapur, duke mos rrezikuar të shihet si dikush që sulmon drejtësinë – përkundrazi, ai rikonfirmon se qeveria është “mburojë e pathyeshme e pavarësisë së institucioneve të drejtësisë”, me një theks të veçantë për mbështetjen ndaj SPAK. Kjo është një mënyrë e sofistikuar për të kritikuar pa e cenuar aparatin që ai vetë ka ndihmuar të ngrihet.
4. Rasti si mjet për të kapitalizuar mbështetjen ndaj SPAK
Duke e përmendur SPAK-un në të njëjtën frymë me respektin ndaj vendimeve të gjykatave, Rama kërkon të pozicionohet si garant i reformës, por edhe si zë i arsyes përballë vendimeve që duket se i bëjnë dëm jo vetëm qytetarëve, por vetë shtetit. Mesazhi është:
“Po, SPAK-u është i mirë dhe i pavarur, por drejtësia nuk është perfekte dhe duhet më shumë integritet”.
Kjo është një përpjekje për të balancuar diskursin politik, sidomos në një kohë kur drejtësia po prek eksponentë të lartë të PS-së dhe kritikat ndaj “drejtësisë së kapur” janë të shumta.
5. Një sinjal për opinionin publik, ‘Ne nuk jemi mbi ligjin’
Duke e paraqitur qeverinë si një “viktimë” të një vendimi gjyqësor absurd, Rama përpiqet të forcojë imazhin e një mazhorance që respekton institucionet, edhe kur nuk i pëlqen vendimi i tyre. Kjo shkon në linjë me përpjekjen për të ruajtur kapitalin moral dhe elektoral, veçanërisht përballë një popullsie që ka humbur besimin te drejtësia dhe që është e ndjeshme ndaj çdo lloj “favorizimi nga lart”. Përfundim: Një lëvizje politike me shumë shtresa Rasti i gjobës prej 500 mijë eurosh për një aksident pa pasoja është përdorur nga Rama si një shembull i përkryer për të komunikuar disa mesazhe njëherazi:
Drejtësia është e pavarur dhe qeveria nuk ndërhyn. Vendimet e padrejta ekzistojnë, por shteti i respekton ato. Reforma në drejtësi duhet të vazhdojë, por duhet dhe maturi. PS është mburojë e ligjit, jo shkelëse e tij. Në fund të ditës, kjo deklaratë nuk është thjesht një ankesë është një kalkulim politik, që mundohet të zbusë efektet anësore të një drejtësie e cila herë pas here e lë Ramën në dilemën nëse do duhet ta monitorojë apo ta lërë tërësisht ‘si kal pa fre’.
Shkrimi është i rekasisë së Lexo.al
Gazetar Hermes Kafexhiu
