Panteoni është një nga monumentet më të famshme dhe më të ruajtura të Romës antike.
Ai ndodhet në zemër të qytetit dhe është një dëshmi e jashtëzakonshme e arkitekturës romake. Emri “Panteon” vjen nga greqishtja dhe do të thotë “i të gjitha perëndive”, pasi tempulli u ndërtua fillimisht për të nderuar të gjitha perënditë romake. Origjinali u ndërtua nga Marcus Agrippa në vitin 27 para Krishtit, por struktura që shihet sot daton nga koha e perandorit Hadrian në vitin 118-125 pas Krishtit. Panteoni ka një fasadë të madhërishme me kolona korintike dhe një portë të madhe prej bronzi që tërheq menjëherë vëmendjen e vizitorëve. Përmasa e tij dhe simetria perfekte e bëjnë një nga shembujt më të mirë të arkitekturës klasike romake.
Një nga veçoritë më të famshme të Panteonit është kupola e saj e madhe, e cila ka mbajtur rekordin e kupolës më të madhe prej betoni të pazbrazur për më shumë se një mijë vjet. Në qendër të kupolës ndodhet oculus-i, një hapje rrethore që lejon dritën natyrale të hyjë brenda dhe simbolizon lidhjen midis tokës dhe qiellit. Brenda Panteonit, hapësira është e gjerë dhe e ndritshme. Muret dhe kolonat janë të punuara me materiale të ndryshme, duke përfshirë mermerin nga vende të largëta të Perandorisë Romake. Panteoni ka funksionuar si tempull pagan për shekuj, por në vitin 609 pas Krishtit u kthye në kishë, duke marrë emrin Santa Maria ad Martyres. Ky transformim ka ndihmuar në ruajtjen e tij nga shkatërrimi gjatë Mesjetës.
Në Panteon gjenden edhe varret e disa figurave të shquara, përfshirë artistin Rafael dhe mbretërit italianë Viktor Emanuel II dhe Umberto I. Kjo e bën tempullin jo vetëm një vend historik, por edhe një vend me rëndësi kulturore dhe artistike. Një tjetër detaj i veçantë është dyshemeja e punuar me mermer të ndryshëm dhe mozaikë të gjallë, që e bëjnë hapësirën të jashtëzakonshme për vizitorët. Vizitorët mund të admirojnë gjithashtu detajet e fasadës dhe kolonadave të jashtme, që tregojnë mjeshtërinë e ndërtimit romak. Panteoni është një shembull i shkëlqyer i përdorimit të proporcioneve dhe balancës në arkitekturë.
Kupola dhe oculus-i kanë frymëzuar arkitektë të mëdhenj gjatë shekujve, duke përfshirë Michelangelo-n, i cili e konsideronte atë një model të përsosur. Ngjyrat, materiali dhe ndriçimi natyral krijojnë një atmosferë solemne dhe madhështore. Çdo vit, mijëra turistë vizitojnë Panteonin për të admiruar madhështinë e tij arkitektonike dhe historike. Ai është gjithashtu një vend ku mund të ndjehet lidhja e fortë mes historisë romake, kulturës dhe fesë. Panteoni është gjithmonë i hapur për publikun dhe vizitorët mund të marrin pjesë në meshat që zhvillohen ende aty. Ky monument është një shembull i qartë se si arkitektura mund të përjetojë shekujt, duke qëndruar e freskët dhe e fuqishme edhe pas më shumë se 1900 vitesh.
Ai tregon fuqinë e Perandorisë Romake dhe mjeshtërinë e ndërtuesve të saj. Panteoni nuk është vetëm një strukturë fizike, por edhe një simbol i qëndrueshmërisë, madhështisë dhe kulturës romake. Vizitorët shpesh habiten nga ndjesia e hapësirës dhe simetrisë, që e bën të duket si një vend hyjnor dhe monumental. Përtej funksionit të tij si tempull dhe kishë, Panteoni ka frymëzuar artistë, shkrimtarë dhe historianë për shekuj. Ai ruan një histori të pasur që lidh antikitetin me botën moderne dhe është një pikë reference për të gjithë ata që vizitojnë Romën. /panorama/
