Nga Eyck Freymann, Elettra Ardissino/ Pavarësisht zgjedhjes së Joe Biden në presidencë në nëntor 2020, udhëheqësit evropianë – veçanërisht Kancelarja gjermane Angela Merkel dhe Presidenti francez Emmanuel Macron – janë vendosur të përcaktojnë një marrëdhënie të pavarur me Kinën. Për shembull, vetëm tre javë para inaugurimit të Biden, negociatorët evropianë njoftuan përfundimin e një Marrëveshjeje Gjithëpërfshirëse për Investime (CAI) me Kinën, e cila do të zgjeronte ndjeshëm hyrjen në treg të dy prej ekonomive më të mëdha në botë. Biden ka bërë sigurime publike se ai nuk ka asnjë p roblem me Evropën që ndjek “autonominë strategjike”. Por ekipi i tij diplomatik ka qenë duke punuar privatisht për ta tërhequr Evropën përsëri në shina duke përqendruar vëmendjen mbi a buzimet e të drejtave të njeriut të Kinës në Xinjiang. Udhëheqësit evropianë do të donin t’i shmangeshin artistikisht kësaj bisede ndërsa ata punojnë për të përfunduar marrëveshjet reciproke të teknologjisë dhe investimeve me Pekinin. Por Pekini është një prioritet i Biden, duke shtyrë publikun evropian kundër një politike të jashtme akomoduese.
Në të vërtetë, kjo javë ishte një pikë kthese kryesore në marrëdhëniet sino-evropiane. Më 22 mars, Bashkimi Evropian s anksionoi Kinën për a buzimet e të drejtave të njeriut (kësaj here për trajtimin e saj të Ujgurëve në Xinjiang) për herë të parë që nga m asakra e Sheshit Tiananmen të vitit 1989. Ishte një sh uplakë në kyç, jo një g oditje thelbësore, me n dalime të udhëtimit dhe ngrirjen e aseteve që prekin vetëm katër individë dhe një entitet korporate. Por Kina është përgjigjur se “nuk do të tërhiqet”. Sigurisht, në një p ërshkallëzim d ramatik atë ditë, Pekini njoftoi s anksione ndaj dhjetë individëve evropianë, përfshirë pesë anëtarë të Parlamentit Evropian dhe disa organizata joqeveritare, për “shpërndarjen d ashakeqëse të g ënjeshtrave dhe k eqinformimit”, transmeton lexo.com.al.
Eurokratët dhe udhëheqësit e vendeve anëtare u përgjigjën me t ronditje sikur të kishin pritur që Kina të pranonte qo rtimin e Evropës në heshtje. “S anksionet e Kinës… janë të papranueshme dhe do të sjellin pasoja”, shkroi në twitter David Sassoli, Presidenti i Parlamentit Evropian. Dhe në vendet anëtare evropiane, z hgënjimet afatgjata po ziejnë. Franca sapo ka tërhequr vëmendjen Ambasadorit kinez, Lu Shaye, për përshkrimin në twitter të një studiuesi francez si një “b andit të vogël” dhe një “hiene të çm endur”. Pekini u përgjigj me gusto, ndërsa mediat shtetërore theksuan historinë e Evropës për a buzimet e të drejtave të njeriut, përfshirë kolonializmin dhe Holokaustin. Siç komentatori i Kinës Bill Bishop vuri në dukje se “linja e mbrojtjes p ropagandistike” të Kinës në Xinjiang “është zhvendosur në mënyrë efektive nga “ne nuk po e bëjmë këtë” në “ju vetë e keni bërë këtë kështu që nuk mund të na k ritikoni që po e bëjmë gjithashtu””.
S anksionet do të m inojnë me gjasa CAI (marrëveshja e investimeve). E nxitur nga presidenca gjermane e Këshillit Evropian, marrëveshja zgjeroi hyrjen në tregun kinez për kompanitë evropiane në disa sektorë dhe siguroi disa mbrojtje kundër s hkeljeve fl agrante të normave të biznesit, siç janë transferimet e detyrueshme të teknologjisë. Vendet më të vogla anëtare të BE e mbështetën marrëveshjen sepse firmat e tyre ka të ngjarë të marrin trajtim më të mirë në bisedimet me Kinën nëse Brukseli negocion në emër të tyre. Kjo është arsyeja pse marrëveshja duket se do të kalojë përmes Këshillit Evropian, ku vetëm krerët e shteteve kanë një votë. Por CAI duhet të kalojë atëherë një pengesë të dytë, më s fiduese: ratifikimin në Parlamentin Evropian. Ky është një rast shumë më i vështirë sesa sugjeruan mediat. Opinioni publik evropian është kthyer me vendosmëri kundër Kinës gjatë vitit të kaluar dhe kështu kanë bërë edhe disa aleanca partiake pan-evropiane që d ominojnë Parlamentin Evropian. Këta zyrtarë janë s hqetësuar prej kohësh për të dhënat e të drejtave të njeriut në Pekin. Dhe për shkak se ata përballen me më pak p asoja të drejtpërdrejta për h akmarrjen ekonomike kineze sesa udhëheqësit e vendeve anëtare në Këshillin Evropian, ata kanë çdo motivim për të përdorur “fjalë të a shpra” kundër Kinën. Humori në Parlamentin Evropian nuk ka gjasa të përmirësohet në javët e ardhshme pasi Pekini dhe Brukseli duket se do të p ërshkallëzojnë g rindjen e tyre. Me kompanitë evropiane të kapura në zj arr – shitësi suedez i veshjeve H&M është bërë sh ënjestër e një bo jkoti të konsumatorëve në Kinë pasi pretendoi se nuk kishte përdorur pambuk Xinjiang – çështja për rritjen e bashkëpunimit ekonomik BE-Kinë është më e d yshimtë se kurrë më parë, transmeton lexo.com.al.
Ndërkohë, diplomatët amerikanë po garojnë për të tërhequr Evropën prapa në shina. Më 22 mars, administrata e Biden ndoqi BE-në duke vendosur sa nksionet e veta ndaj dy individëve të shënjestruar nga n dëshkimet e BE-së. Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken propozoi një ringjallje të bisedimeve të nivelit të lartë midis Shteteve të Bashkuara dhe BE për të koordinuar përpjekjet mbi Kinën; Josep Borrell, shefi i punëve të jashtme të BE, është në bord. Ju mund të vini bast se Blinken do të vazhdojë të shtyjë për të mbajtur çështjen Xinjiang në faqen e parë. Por edhe nëse CAI v des në Strasburg, Francë, ka ende grupe të fuqishme interesi në Evropë që do t’i r ezistojnë përpjekjeve për tu shkëputur nga Kina. Kompanitë holandeze, gjermane dhe franceze së bashku përbënin rreth 90 për qind të investimeve të huaja direkte (IHD) që rrjedhin në Kinë në tremujorin e katërt të vitit 2020, sipas Rhodium Group. Dhe udhëheqësit e peshave të rënda të BE-së – Macron si shefi midis tyre – mbeten të fiksuar me parimin e “autonomisë strategjike”.
Testi i ardhshëm për marrëdhëniet Kinë-Evropë do të jetë një përsëritje e lu ftës me Huawei që mbizotëroi në 2019 dhe 2020. Kompanitë kineze janë në fazat e fundit të instalimit të kabllit PEACE (“Pakistani dhe Afrika Lindore që lidhin Evropën”), një kullë 7,500 milje tokësore dhe një sistem me fibra optike nënujore që do të lidhë Kinën me Evropën përmes Azisë Jugore dhe Afrikës. Fundi i kabllit pritet të dalë në sipërfaqe në brigjet e Francës jugore në vjeshtën e 2021. Macron ka k ufizuar ndjeshëm hyrjen e Huawei në rrjetin 5G të Francës, por ai duket i vendosur ta lejojë kompaninë të luajë një rol tjetër të rëndësishëm në infrastrukturën dixhitale të Francës. Huawei Marine Networks (HMN), një ndërmarrje e përbashkët midis Huawei Technologies dhe kompanisë britanike Global Marine Systems (GMS), filloi ndërtimin e kabllit. Në nëntor 2019, Huawei dhe GMS i shitën HMN-në Hengtong Optic-Electric (HKT), një tjetër firmë kineze. Megjithatë sipas Bloomberg, Huawei është ende aksioneri i tretë më i madh i HKT, transmeton lexo.com.al.
Huawei po ndërton gjithashtu teknologjinë për pajisjet e transmetimit të kabllove dhe për stacionet e uljes. Establishmenti francez i mbrojtjes ka p rotestuar që të dhënat e ndjeshme mund të përfundojnë duke kaluar kabllon. Megjithatë për Macron, parimi duket të jetë gjëja që ka rëndësi; në një konferencë shtypi në shkurt, ai tha se në lidhje me teknologjinë, Franca dhe BE nuk duhet të “varen” as nga një “vendim 100 për qind i SHBA [ose] një zgjidhje kineze”. Evropa po mëson se autonomia strategjike ka anët e saj të d obëta. Sa më shumë që Brukseli përpiqet të përcaktojë kursin e tij, aq më shumë Uashingtoni dhe Pekini do të rrisin p resionin politik. Këtë javë, Uashingtoni dukej se fitoi epërsinë. Por, përkundër zhurmës publike për ab uzimet e të drejtave të njeriut në Xinjiang, ka ende interesa të fuqishme në Evropë të vendosur për të shmangur shkëputjen ekonomike dhe teknologjike me Kinën. Me kabllon PEACE drejt përfundimit, b eteja tjetër diplomatike tashmë po afron në horizont./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
