Nga Stuart Lau dhe Jakob Hanke Vela/ Pavarësisht s hqetësimeve në rritje rreth d ezinformimit dhe p ropagandës kineze në Evropë, marrëveshja tregtare e BE me Pekinin nuk bën asnjë përpjekje për të korrigjuar ndryshimet e mëdha në të drejtat e aksesit midis investitorëve evropianë dhe kinezë kur bëhet fjalë për mediat dhe operacionet e lajmeve. Tekstet e marrëveshjes së investimeve të BE-së me Kinën u botuan të premten dhe dokumentet tregojnë se Pekini ka përdorur mundësinë për të vendosur k ufizime drakoniane mbi investimet e huaja në mediat e lajmeve dhe industrinë e argëtimit, madje duke specifikuar që programet e huaja nuk mund të shfaqen ndërmjet orës 19:00 dhe 22:00 pa miratim të veçantë dhe se vetëm filmat e animuara kineze mund të shfaqen ndërmjet orës 17:00 deri në 210:00. Ndërsa udhëheqësit evropianë shpesh këmbëngulin se marrëveshja duhet të arrijë “reciprocitet” me Kinën, Komisioni Evropian d ështoi në mënyrë të dukshme për të futur këtë logjikë në sektorin më të rëndësishëm të lajmeve dhe informacionit. Tekstet e marrëveshjes së arritur në dhjetor tregojnë se investitorët evropianë janë të b llokuar nga media kineze ndërsa investitorët kinezë janë kryesisht të lirë të blejnë shërbime të lajmeve, transmetues, kinema dhe sipërmarrje të krijimit të filmave në BE.
Për sa i përket fuqisë së butë, kjo do të thotë që gurët janë të anuara fort në favor të Kinës, duke lejuar Pekinin të kërkojë ndërhyrje të mëtejshme në atë që Presidenti kinez Xi Jinping e quan “China’s stories well”. Kjo axhendë e fitimit të zemrave dhe mendjeve përmes tregimeve “të lajmeve të mira” për Kinën është bërë një temë e n xehtë gjatë pandemisë së koronavirusit, kur Kina është a kuzuar gjerësisht për mbulimin e origjinës së virusit, minimizimin e ndihmës së huaj që ka marrë dhe promovimin e ndihmës që ka dhënë. Grupimi më i madh i partisë në Parlamentin Evropian, Partia Popullore Evropiane e qendrës së djathtë, identifikoi atë hapësirë ndaj marrjes së mediave evropiane nga knezët si një burim kryesor s hqetësimi në raportin e saj të parë ndonjëherë për Kinën këtë javë. Sipas raportit të PEE, Kina ka investuar gati 3 miliardë euro në firmat mediatike evropiane gjatë 10 viteve të fundit. “Prandaj, ne inkurajojmë Komisionin të zhvillojë një sistem rregullator në të gjithë BE-në për të parandaluar kompanitë mediatike të financuara ose të k ontrolluara nga qeveritë për të blerë kompani mediatike evropiane”, thuhet aty. Kur u pyet në lidhje me çekuilibrin, Komisioni Evropian tha se marrëveshja BE-Kinë thjesht sa ruajti status quo-në për të cilën palët kishin rënë dakord sipas rregullave të Organizatës Botërore të Tregtisë. Sidoqoftë, marrëveshja do t’i japë Kinës një mënyrë shtesë për të zbatuar këto angazhime përmes një zgjidhjeje shtet-shtet, në të cilën anëtarët e tjerë të OBT-së nuk kanë qasje, transmeton lexo.com.al.
Një zëdhënës i Komisionit tha se Marrëveshja “nuk krijon ndonjë të drejtë të re për investitorët kinezë në sektorin e medias – as në ato private dhe as në pronësi publike”. Jashtë sferës tregtare, zëdhënësi shtoi se marrëveshja nuk do të ndikonte në aftësinë e vendeve për të g oditur investitorët kinezë në rast se ata kanë nevojë të veprojnë “në bazë të sigurisë dhe rendit publik”. Marrëveshja e investimeve BE-Kinë u ra dakord në parim në fund të vitit të kaluar por kërkon miratim nga Parlamenti Evropian përpara se të hyjë në fuqi. Angazhimet e BE-së për hyrjen në treg, botuar të premten, u dhanë në mënyrë të qartë “trajtim kombëtar” investitorëve kinezë që dëshirojnë të blejnë shërbime të lajmeve ose agjenci shtypi në shumicën e vendeve të BE. Kjo do të thotë që vendet duhet t’i japin një investitori kinez të njëjtat të drejta si një investitori lokal. Vetëm 11 shtete anëtare – Bullgaria, Republika Çeke, Qipro, Estonia, Hungaria, Lituania, Malta, Rumania, Polonia, Sllovenia dhe Sllovakia – rezervuan të drejtën për të trajtuar ndryshe investitorët kinezë. Franca është i vetmi vend që shkoi edhe më tej dhe citoi në mënyrë të qartë një parim të reciprocitetit në media. Ndërsa vendet e tjera të mëdha të BE-së, përfshirë Gjermaninë, Italinë dhe Spanjën, i premtuan Kinës akses për të investuar në agjencitë e tyre të lajmeve dhe shtypit, marrëveshja thotë se për Francën “pjesëmarrja e huaj në kompanitë ekzistuese që botojnë botime në gjuhën frënge nuk mund të kalojë 20 për qind të kapitalit ose të së drejtës së votës në shoqëri”.
BE e hapur për biznes – dhe p ropagandë
Aksesi i pabarabartë është tashmë një realitet. Ndërsa kanalet CCTV të kontrolluara nga shteti të Kinës si CGTN mund të transmetohen lirshëm në të gjithë Evropën, transmetuesit publik të BE-së si DW dhe France 24 janë të arritshëm vetëm në hotelet ndërkombëtare. Muajin e kaluar, Kina ndaloi plotësisht BBC World News pasi kanali zhvilloi një seri raportesh hulumtuese që detajonin të dhëna të p ersekutimit dhe p ërdhunimit sistematik të myslimanëve Ujgurë në Xinjiang, si dhe mbi origjinën e koronavirusit. Marie-Pierre Vedrenne, një ligjvënëse liberale franceze në Parlamentin Evropian, tha se anekset e botuara të premten e kishin bërë atë më s keptike ndaj marrëveshjes për shkak të çe kuilibrave në aksesin e tregut në sektorë të energjisë së butë siç janë shkollat e biznesit, transmeton lexo.com.al.
Ajo tha se “Këto anekse supozohej të na jepnin qartësi në marrëveshje. Por tani që Komisioni i ka publikuar ato, unë kam edhe më shumë pyetje se më parë. Sipas strategjisë së Komisionit, Kina ishte një k onkurrent, partner dhe rival. Në këtë marrëveshje unë mund të shoh vetëm BE-në që e trajton atë si një “partner”… Javën e ardhshme, grupi monitorues i Parlamentit do të diskutojë marrëveshjen BE-Kinë me Komisionin dhe negociatori i Komisionit mund të presë pyetje k ritike për anekset”. Përveç investimeve direkte, Kina është përpjekur gjithashtu të ndërtojë lidhje më të forta me ato që i konsideronte media miqësore në Evropë. Për shembull, në vitin 2015, ajo nënshkroi një memorandum, në kuadrin e iniciativës Rripi dhe Rruga (BRI), që përfshinte partnerë mediatikë spanjollë dhe hollandezë. Marrëveshja BRI e vitit 2019 midis Italisë dhe Kinës përfshinte gjithashtu një klauzolë për “nxitjen e shkëmbimeve dhe bashkëpunimit midis… mediave të tyre”.
Industri “e ndjeshme”
Reinhard Bütikofer, një eurodeputet i Gjelbër që drejton delegacionin për marrëdhëniet me Kinën në Parlamentin Evropian, e quajti sektorin e medias një “industri veçanërisht të ndjeshme” dhe tha se marrëveshja e investimeve BE-Kinë nuk kishte adresuar me sukses të gjitha çekuilibrat ekonomikë. Bütikofer shtoi se “Kur kemi punuar në mekanizmin e shqyrtimit të investimeve, unë insistova në përfshirjen e sektorit të medias si një sektor sistemik që i përket gjithashtu sigurisë kombëtare. Fatkeqësisht, jo të gjitha vendet anëtare kanë mekanizmin e tyre”. Ai përmendi Republikën Çeke si një shembull, ku investimet kineze në sektorin e medias lokale u përdorën si një mjet për të ndikuar në politikën e brendshme çeke. Në 2015, kompania nominale private kineze CEFC fitoi një pjesë në Empresa Media, duke siguruar hyrjen në një stacion televiziv (TV Barrandov) dhe disa revista. Një studim nga MapInfluenCE, një grup që ndjek ndikimin kinez, zbuloi se blerja e bëri mbulimin e Kinës gjerësisht më pozitiv. Bütikofer tha se “Ne po shohim tablonë e zakonshme këtu, ku niveli i përpjekjeve mbrojtëse ndryshon nga një komb në komb në tregun evropian dhe çdo aktor i vendit të tretë mund të përfitojë nga ai realitet shumëplanësh”./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
