Nga Josh Rogin/ Kina ka a buzuar me fuqinë e saj në çdo fazë të pandemisë Covid-19 për të b ulizuar vendet dhe për të çuar përpara interesat e saj – dhe Pekini po përdor tani furnizimet me vaksinat për të bërë p resion ndaj qeverive në të gjithë Hemisferën Perëndimore. Administrata e Biden po injoron diplomacinë e d ëmshme të vaksinave të Kinës në lagjen tonë duke vënë në rr ezik sigurinë e të gjithë rajonit. Përdorimi i pandemisë nga Pekini për të nxitur zgjerimin e tij ekonomik dhe për të zbatuar axhendën politike të Partisë Komuniste Kineze nuk është e re. Në fillim të k rizës, Kina përdori pajisjet mjekësore mbi kryetarët e qeverive në këmbim të koncesioneve ose si n dëshkim për s hkeljet. Qeveria kineze k ërcënoi madje qeverinë e SHBA-së se do të mbante burimet thelbësore nëse administrata Trump nuk pushonte rreth k eq-trajtimit të hershëm të Kinës në s hpërthimin e virusit. Tani, një vit më vonë, Pekini po përdor vaksinat si levë në të gjithë botën – veçanërisht në Amerikën Latine, ku virusi është jashtë kontrollit dhe qeveritë e b rishta po përpiqen të qetësojnë t razirat publike.
Admirali Craig S. Faller, kreu i Komandës Jugore të SHBA, deklaroi muajin e kaluar se “Covid ishte si një stuhi e përsosur në hemisferë. Dhe më shumë duhet bërë për këtë. Kjo i ka hapur një derë Kinës dhe një derë më të vogël Rusisë. Ne e shohim këtë në… diplomacinë e tyre të rëndë të vaksinave”. Në Paraguai, qeveria është nën p resion të fortë politik për të hequr njohjen e saj diplomatike të Tajvanit, çmimi i Pekinit për të dhënë vaksinat. Vendet e Amerikës Latine që hodhën poshtë Tajvanin kohët e fundit, po marrin tashmë dërgesat. Qeveria braziliane po heq dorë nga refuzimi i saj për gjigandint kinez të telekomit Huawei si pjesë e shtrirjes së saj ndaj Pekinit për të ndihmuar me vaksina. Faller bëri thirrje për një “përpjekje gjithëpërfshirëse qeveritare” për të ndihmuar vendet e Amerikës Latine t’i rezistojnë këtyre lëvizjeve sapo amerikanët të vaksinohen. Ai shtoi se “Ne po e shohim sesi po zhvillohet loja. Ne duhet të qëndrojmë në fushë”, transmeton lexo.com.al.
Senatori Christopher A. Coons më tha se nëntë vende të Amerikës Latine janë duke blerë ose kanë kontraktuar Kinën për vaksina, edhe pse ne e dimë që versioni Sinovac (një nga vaksinat më të eksportuara të Kinës) është mezi 50 për qind i efektshëm. Në mungesë të një përgjigjeje më të fuqishme të SHBA, ai deklaroi se “diplomacia shumë a gresive dhe e patakt” e Pekinit do të rezultojë në rr eziqe afatgjata për rajonin dhe interesat e SHBA atje. Ai shtoi se “Kinezët po përpiqen t’u tregojnë shteteve të Hemisferës Perëndimore se ata mund të jenë një partner i mirë ekonomik, shëndetësor publik dhe diplomatik. Ne kemi nevojë për të hartuar një plan të qartë dhe për të lëvizur me të”. Administrata e Biden po merr një qasje në dukje të logjikshme: Vaksinojmë së pari amerikanët, ndërsa kontribuojmë financiarisht përpjekjet ndërkombëtare të shpërndarjes siç është programi Covax i mbështetur nga Kombet e Bashkuara, të cilat po forcohen por ende po lënë miliarda njerëz në rr ezik. Administrata po punon gjithashtu për një plan për të eksportuar më shumë doza sapo të materializohet një tepricë e pritur e SHBA. Një zyrtar i lartë i Departamentit të Shtetit më tha se Shtetet e Bashkuara nuk duan të luajnë politikë me vaksinat, duke zgjedhur fituesit dhe humbësit ashtu siç bën Kina.
Zyrtari deklaroi se “Pikëpamja jonë shumë e fortë është që qëllimi i shpërndarjes së vaksinave duhet të jetë shkurtimi i jetëgjatësisë së pandemisë”. Një tjetër zyrtar i lartë i administratës vuri në dukje se premtimet e Pekinit për qindra miliona doza për rajonin tashmë po dështojnë dhe parashikoi që b ulizmi dhe r yshfeti i Kinës për vaksinat do të sjellë kundërpasoja. Zyrtari tha se “Vendet e Amerikave nuk janë pamend, ata e dinë se po përdoren. Dhe kur amerikanët të hyjnë në lojë, ata do të kuptojnë se kush janë miqtë e tyre”. Ekspertët rajonalë paralajmërojnë kundër një optimizmi të tillë, duke theksuar se faktet në terren po ndryshojnë në favor të Kinës në mënyra që nuk mund të zhbëhen. Nëse Paraguai kalon njohjen e tij nga Taipei në Pekin, për shembull, nuk ka kthim prapa. Gjithashtu, Kina po fiton zemrat dhe mendjet në të gjithë Hemisferën Perëndimore tani, pavarësisht nëse premtimet e saj përmbushën më vonë. Eric Farnsworth, nënkryetar i Council of the Americas and the Americas Society theksoi se “Shtetet e Bashkuara kanë kohë që kanë një sy të verbër në njohjen e rr ezikut domethënës në lejimin e Kinës dhe gjithashtu Rusisë të fitojnë terren në Hemisferën Perëndimore. Në mendjen e publikut, është krijuar përshtypja se Kina do të vijë dhe do të shpëtojë rajonin, ndërsa ne në Shtetet e Bashkuara jemi parë të preokupuar me nevojat tona”, transmeton lexo.com.al.
C enimi i Kinës në Amerikën Latine është i d ëmshëm sepse strategjia merkantiliste e Pekinit dhe rritja e ndikimit atje m inojnë përpjekjet e SHBA dhe ato ndërkombëtare për të promovuar përparimin e rajonit drejt demokracisë, qeverisjes së mirë dhe sundimit të ligjit. Por vendet e Amerikës Latine do të vazhdojnë të kërkojnë tregti dhe investime kineze – dhe vaksina – për sa kohë që atyre nuk u ofrohet asnjë alternativë e mirë. Edhe ndërsa i japim përparësi vaksinimit të atyre në Shtetet e Bashkuara, ka gjëra që mund të bëjmë tani. Programi amerikan për të huazuar vaksinat e tepërta në Meksikë dhe Kanada, për t’u ripaguar më vonë, mund të zgjerohet tek miqtë e tjerë të hemisferës perëndimore. Administrata e Biden mund të njoftojë paraprakisht angazhimet ndaj këtyre vendeve për të lehtësuar p resionin e Kinës ndaj qeverive të tyre. Ne mund të dëshirojmë një botë ku përgjigjja jonë pandemike është e ndarë nga interesat tona strategjike, por kjo nuk është bota në të cilën jetojmë. Kina po përdor vaksinat për të zgjeruar fuqinë dhe ndikimin e saj në oborrin tonë. Nëse nuk jemi në atë lojë, e kemi humbur tashmë./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
