Është një kombinim i pamundur. Abiy Ahmed, Kryeministri i Etiopisë, është i ri, karizmatik dhe thotë se është i përkushtuar ndaj demokracisë në vendin e dytë më të populluar të Afrikës. Derisa shpërtheu lufta në nëntor në Tigray, një rajon verior, ai ishte i dashur për botën. Në vitin 2019 ai fitoi çmimin Nobel për paqen për përfundimin e një lufte me Eritrean. Megjithatë, ai është tani thellë në gjak së bashku me Presidentin e Eritresë, Issaias Afwerki, një diktator i plakur që burgos disidentët në anije transportuese në shkretëtirë. Kur dy udhëheqësit u takuan për të nënshkruar një marrëveshje paqeje në 2018, shumë shpresuan që pajtimi i tyre do të riformësojë rajonin.
Abiy po liberalizonte Etiopinë, duke liruar të burgosurit politikë dhe duke liruar shtypin. Disa menduan se Issaias mund të mësonte nga miku i tij i ri. Të huajt nxituan të inkurajojnë shkrirjen. OKB hoqi një embargo armësh (të imponuar për shkak të mbështetjes së Eritreas për xhihadistët në Somali). Donatorët perëndimorë derdhën të holla. Dekadat e izolimit të Eritreas dukej se do të mbaronin. “Dashuria është më e madhe se armët moderne si tanket”, deklaroi Abiy në vizitën e tij të parë në Asmara, kryeqyteti i Eritresë, transmeton lexo.com.al.
Romanca ka ndryshuar me të vërtetë rajonin, por jo në mënyrën që shumë kishin shpresuar. Duket se Issaias ndikoi mbi Abij, sesa anasjelltas. I inkurajuar nga Issaias dhe i inkurajuar nga premtimet e mbështetjes ushtarake të Eritresë, Abiy dërgoi trupa në Tigray për atë që ai shpresonte të ishte një operacion i shpejtë “i zbatimit të ligjit” kundër partisë së saj rebele në pushtet që kishte sulmuar bazat federale. Luftimet janë shndërruar në një bllokim të përgjakshëm. Trupat etiopiane dhe eritreane kontrollojnë qytetet dhe, me ndërprerje, rrugët kryesore. Rebelët e Tigray kontrollojnë pjesën më të madhe të pjesës tjetër.
Të mbërthyer në mes janë miliona civilë të uritur. Trupat e Eritresë, ndonjëherë të shoqëruara nga ato të qeverisë etiopiane dhe milicive të saj, marrin burra të paarmatosur të Tigray nga shtëpitë e tyre, kishat ose autobusët dhe i pushkatojnë ata. Ushtarët po përdhunojnë në mënyrë metodike gratë e Tigray. Për të shkurtuar furnizimet për rebelët, ata po bllokojnë kolonat e ushqimit dhe po parandalojnë fermerët të mbjellin të korra. OKB thotë se rreth 4.5 milion nga 6 milion njerëzit e Tigray kanë nevojë për ndihmë ushqimore, transmeton lexo.com.al.
Fituesi i vetëm është Issaias. Trupat e tij, të cilët vdiqën në dhjetëra mijëra në luftën e tyre të pasuksesshme kufitare me Etiopinë, tani janë thellë brenda territorit të fqinjit të tyre. Ata kanë mbledhur trupa përgjatë pjesëve të kufirit të Etiopisë me Sudanin, duke kërcënuar të ndezin një mosmarrëveshje të veçantë midis këtyre dy vendeve. Më shqetësuese është se Issaias duket se po përpiqet të eksportojë modelin e tij të sundimit despotik. Thuhet se ai ka marrë pushtetin nga Mohamed Abdullahi Mohamed, Presidenti i Somalisë, i cili ka qëndruar në detyrë pavarësisht se mandati i tij ka përfunduar në shkurt. Për të mbështetur njeriun e tij në Mogadishu, Issaias ka trajnuar një roje pretoriane besnike ndaj z. Mohamed.
Një diplomat i huaj thotë se “Issaias është Svengali i kësaj çështjeje. Ai ka qenë i palëkundur në shtyrjen e një shteti të centralizuar dhe defektoz në zgjedhje”. Qeveritë perëndimore po zgjohen me vonesë nga tmerret në Tigray. Në prill, Bashkimi Evropian anuloi 100 milion euro (122 milion dollarë) të ndihmës që do të kishte shkuar në Eritrea. Në mars ajo vendosi sanksione financiare ndaj agjencisë së inteligjencës së Eritreas. Diplomatët thonë që se shpejti mund të vendosen sanksione më të gjera amerikane dhe evropiane, transmeton lexo.com.al.
Pak njerëz mbajnë shumë shpresë se sanksionet do të lëkundin Issaias, shteti i të cilit është shkëputur tashmë kryesisht nga bota. Por sanksionet, apo edhe një kërcënim i besueshëm i tyre, do të siguronin një ndikim më të madh mbi Abiy, i cili ka nevojë për qasje në tregjet e eksportit dhe financat ndërkombëtare nëse Etiopia dëshiron të rritet mjaft shpejt për të shuar protestat nga popullsia e saj e re dhe e shqetësuar. Abiy ndoshta mund të bindet ta mënjanojë Issaias nëse kostot e aleancës së tyre bëhen shumë të larta. Donatorët duhet t’i bëjnë më shumë presion Abiy.
Pa aleatin e tij të ri, Issaias do të kishte më pak ndikim në rajon. Mjerisht, nuk ka shumë gjëra që të huajt mund të bëjnë për ta bërë atë më pak mizor me njerëzit e tij të shtypur, megjithëse fqinjët dhe vendet e pasura mund dhe duhet t’u japin atyre azil nëse ata ikin nga shteti i tij gulag. Edhe nëse Issaias nuk mund të bindet të ndryshojë mënyrën e tij, ai mund të parandalohet që ta ribëjë Bririn e Afrikës nën modelin e tij tiranik./TheEconomist/Lexo.com.al/e.c.
