ANALIZA/ Gaza dhe Nagorno-Karabakh ishin grimca të së ardhmes së k onfliktit

Nga Jason Crabtree/ Në vitin 2020, një l uftë në Kaukaz, e padukshme për shumicën e amerikanëve, v rau rreth 6,000 njerëz, p lagosi dhjetëra mijëra dhe z hvendosi shumë të tjerë. Nga shtatori deri në nëntor, një seri e a shpër b etejash midis forcave p ushtuese azerbajxhanase dhe të Armenisë, në malet e rajonit të diskutueshëm të Nagorno-Karabakh, përfshiu avionët l uftarakë nga Turqia dhe sistemet e mbrojtjes r aketore nga Rusia. L uftimet kaluan gjithashtu në mënyrë të rr ezikshme afër një tubacioni të ri k ritik të naftës midis Rusisë dhe Evropës. Kur l uftimi mbaroi, disa mijëra t rupa ruse po mbanin një a rmëpushim të k omplikuar dhe qeveritë në të gjithë botën filluan të mësonin mësime të v ështira. Këtë maj, Izraeli dhe Hamasi u përfshinë në një fushatë të gjerë të g oditjeve 20-ditore.

Hamasi hodhi ​​mijëra r aketa në Izrael, duke e nënshtruar arkitekturën e mbrojtjes r aketore Kupola e Hekurt në një provë të r ëndë s tresi, ndërsa Izraeli përdori s ulme ajrore precize, të udhëhequr nga Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF), përparime të konsiderueshme në shkencën e të dhënave, imazhet dhe inteligjencën gjeografike, dhe koleksionin teknik. Këto k onflikte të shkurtra ofrojnë disa mësime të përkohshme në lidhje me të ardhmen e l uftimeve, veçanërisht në përdorimin e fuqisë ajrore – avionët l uftarakë F-16 të dhënë hua te Azerbajxhani nga Turqia, një flotë e re me d ronë kundër një u shtrie armene më të k ufizuar nga graviteti dhe pretendimet e Izraelit për përdorimin e inteligjencës artificiale për të drejtuar s hënjestrimin. Mbështetja e Armenisë në r aketat balistike ruse, lëshuesit e r aketave, sistemet e mbrojtjes dhe platformat e inteligjencës, mbikëqyrjes dhe zbulimit është ndoshta s hqetësimi kryesor në selinë e NATO-s për shkak të asaj që nënkupton përdorimi rus në një k onflikt me Evropën, transmeton lexo.com.al.

Në veçanti, megjithëse të dy palët investuan shumë në operacionet e informacionit dhe kishte disa indikacione të l uftës kibernetike, l ufta ishte po aq e modës së vjetër – ka pak prova publike (deri më tani) që s ulmet kibernetike ose operacionet e informacionit bënë ndonjë ndryshim të rëndësishëm në përcaktimin e rezultatit. Izraeli zgjodhi shkollën e vjetër: Operacioni i tij më i madh i ndikimit u realizua menjëherë. Në twitter, IDF njoftoi – ose dukej sikur njoftoi – se ishte gati të p ushtonte Gazën nga toka. Oficerët u shtarakë të Hamasit u larguan nga vendet e tyre të f shehta, duke lëvizur në vende të tjera, të gjithë nën sytë vigjilentë dhe veshët e hapur të sinjaleve izraelite dhe platformave të zbulimit. Duke lëvizur objektivat e identifikuar kështu, Izraeli vazhdoi të g odiste pa pushim. Sistemi i tuneleve nëntokësore të Hamasit u d ëmtua, megjithëse është shumë shpejt për të vlerësuar se sa elastike është arkitektura mbrojtëse e Hamasit.

Që nga p ërplasja e fundit përgjatë vijës së diskutueshme të k onfliktit në 2016, Armenia f ortifikoi mjaft praninë e saj u shtarake. Por strategjia e formimit të Azerbajxhanit uli ndjeshëm shtrirjen dhe fushën e z jarrit armene. L ufta me dron duket se ka luajtur një rol të madh duke zvogëluar avantazhin sasior të Armenisë. Tufat e mjeteve ajrore pa pilot mjaft të lira ishin dërguar përpara s ulmeve dhe tërhoqën z jarrin anti-ajror. Armenia nuk zhvilloi një sistem të avancuar anti-dron, i cili më pas lejoi Azerbajxhanin të identifikonte vendndodhjen e a rtilerisë së f shehur armene të mbrojtjes ajrore. Një analist, duke përdorur imazhe nga burime të hapura, vlerëson se deri në 175 copë pajisje u shtarake, kryesisht r aketa-hedhës me rreze të mesme të ndërtuar nga Rusia, u humbën thjesht sepse vendndodhjet e tyre u identifikuan nga tufat e d ronëve. Po aq e rëndësishme, Azerbajxhani përdori një variant të dronit Bayraktar TB2 të Turqisë për të zbuluar r egjimentet r aketore tokë-ajër që ishin përhapur në të gjithë rajonet malore, të ndjekura nga dronët me municione të bëra nga Izraeli për t’i s hkatërruar ato, duke arritur efektivisht s htypjen e objektivit të mbrojtjes ajrore të a rmikut herët. Kurrë më parë në l uftë nuk është përdorur kaq me sukses kjo gamë kërkimi dhe s hkatërrimi i d ronëve të dyfishtë, transmeton lexo.com.al.

NATO nuk do t’i kushtojë shumë vëmendje këtij mësimi, pasi strategjia e mbrojtjes ajrore të Armenisë dhe mungesa e një arkitekture të përbashkët të mbrojtjes ajrore e bënë detyrën e Azerbajxhanit relativisht pa d himbje koke. Arritja e s htypjes së mbrojtjes ajrore të a rmikut në territorin rus do të ishte shumë më pak vendimtare. Por Tajvani, ndër vendet e tjera, do të studiojë l uftën asimetrike të d ronëve në kontekstin e mbrojtjes së ishullit kundër një p ushtimi bregdetar nga Kina dhe, në veçanti, parandalimin e Kinës për të krijuar një bregdet të vërtetë. Por Kina, gjithashtu, pa dyshim që do të gjejë një justifikim për të rritur investimet e saj në teknologjitë e anti-dronit, duke i përfshirë ato me forcat e saj detare dhe bregdetare.

Në l uftën e Nagorno-Karabakh, d ronët formuan fushën e b etejës, por disa këmbësori të mekanizuara lehtë ndoqën më pas. Azerbajxhani, sipas disa analistëve, përdori në mënyrë efektive pjesë të vogla të forcave speciale, duke thirrur me shpejtësi për f uqi ajrore kur ishte e nevojshme. Kjo ishte një taktikë e huazuar nga p ushtimi i hershëm amerikan i Afganistanit, kur suksesi i një angazhimi të veçantë varej nga aftësia e kontrollorëve ajrorë l uftarakë për të kryer z jarre ajrore menjëherë në çast. Azerbajxhani bëri përparim përgjatë vijës së k onfliktit duke përdorur s ulme të synuara, shpesh natën. Kur teknikat armene të s htypjes ajrore ishin shumë të v ështira, f orcat e Azerbajxhanit thërrisnin s ulme nga r aketat e saj Lora, të prodhuara nga Izraeli, të mbrojtura në mënyrë të sigurt në territorin e Azerbajxhanit, por të sakta deri në 120 metra nga synimi i tyre nga qindra milje larg. Armenia, e përgatitur për një l uftë tërheqjeje dhe k onflikti të zgjatur si në vitet 1990, nuk ishte e përgatitur për një s ulm të integruar shumëplanësh dhe ajo kishte qëndruar në mbrojtje për të shmangur një p ushtim m asiv. Në vend të kësaj, Azerbajxhani n eutralizoi madhësinë e forcës, kontrolloi ajrin dhe lëvizi kirurgjikisht për të rimarrë territorin, transmeton lexo.com.al.

Nga e gjithë kjo mungonte në mënyrë të veçantë ndonjë përpjekje e vërtetë për l uftë kibernetike. Në mes të k onfliktit, përpjekja më e dukshme për s hfrytëzim kibernetik u zbulua në kushtet e një ndërhyrjeje armene në postat elektronike të zyrtarëve politikë azerbajxhanas. Ai kishte pak efekt, nëse kishte ndonjë, në l uftime dhe nuk i shërbeu asnjë qëllimi parandalues (Azerbajxhani u h akmor duke mbyllur disa uebfaqe armene). Më e rëndësishmja, për shkak se Azerbajxhani planifikoi të niste k onfliktin, ai b llokoi aksesin në internet në zonat afër zonës së k onfliktit në të dy palët, duke privuar civilët nga aksesi në informacionin k ritik ndërsa heshtte çdo operacion h akmarrës armenas. Diaspora armene është shumë aktive në mediat sociale dhe organizoi p rotesta globale kundër p ushtimit. Por efektet e aktivizmit të tyre ndoshta u m bytën nga një kombinim i pandemisë globale dhe zgjedhjeve në SHBA. Të dy palët përdorën llogarinë e tyre zyrtare të qeverisë në Twitter për të a kuzuar tjetrin për k rime l ufte ose për shënjestrimin e civilëve. Edhe një herë, mungesa e një përqendrimi mediatik global në k onflikt e bëri të v ështirë ndarjen e faktit nga pretendimet, apo edhe tërheqjen e vëmendjes. BBC vuri në dukje disa pretendime m ashtruese dhe të e kzagjeruara nga të dy palët. Pamje më d ramatike, zakonisht të g oditjeve r aketore ose nga d ronët, u përhapen përmes rrjeteve sociale konvencionale, madje edhe TikTok.

Dhe ky mund të jetë mësimi më i madh i gjithë kësaj: Koha ka rëndësi kur bëhet fjalë për a mbiciet revanshiste. Një pandemi ose një k rizë tjetër globale që p ushton mendjet e njerëzve është ndoshta një kohë e mirë për të filluar një p ushtim. Rusia d ështoi të siguronte – ose d ështoi të merrte – inteligjencë në lidhje me përqafimin e Azerbajxhanit të l uftës hibride, edhe pse shumica e këtij zhvillimi doktrinor nuk ishte i fshehur. Kontrolli i narrativës për një l uftë kur subjektet e fuqishme gjeopolitike kanë maksimalizuar aftësinë e tyre për t’u përqendruar mund të jetë shumë e v ështirë, e cila është një arsye pse azerbajxhanasit ishin në gjendje të pretendonin një fitore ndërsa Armenia nuk gjeti një mënyrë të mjaftueshme për t’iu kundërvënë pretendimit. Në Izrael, situata politike është bërë edhe më e ndërlikuar që nga a rmëpushimi, pa kuptim të qartë të një fituesi ose një h umbësi; është e v ështirë të vlerësosh në mënyrë të pavarur pretendimet për v iktima, d ëme dhe objektiva të përfunduar. Thënë kjo, media shtetërore e sofistikuar e Izraelit bëri të ditur se ajo kishte përdorur shkencën e të dhënave në përpjekje për të minimizuar v iktimat dhe për të maksimizuar efektet, transmeton lexo.com.al.

Nga një qendër nëntokësore e koordinimit, algoritmet përshkuan të dhëna të të gjitha burimeve të inteligjencës të mbledhura në vendet e synuara, duke nënvizuar modele të pazakonta të sjelljes tek kontrolluesit e l uftës, të cilët më pas transferuan ato a nomali te pilotët e avionëve l uftarakë. (Versioni i Izraelit i Agjencisë së Sigurisë Kombëtare të SHBA, Njësia e IDF 8200, e kodoi këtë program si “Gospel”.) Izraeli thotë gjithashtu se vlerësimet e d ëmeve dhe ndjekja e sofistikuar e lëvizjes së shënjestrës në kohë reale të vendeve të lëshimit të a rtilerisë u inkorporuan në Kupolën e Hekurt, duke i lejuar Izraelit minuta të çmuara për të orientuar sistemin e saj për të kapur r aketat e lëshuara nga Hamasi. Izraeli thotë gjithashtu se zbuloi, përmes inteligjencës, që Hamasi po përdorte një zyre kullë për t’u përpjekur të bll okonte Kupolën e Hekurt, por pa sukses.

Këto pretendime, natyrisht, do të përsosen dhe verifikohen ndërsa mësojmë më shumë rreth k onfliktit (P olicimi proaktiv i Izraelit, i cili mbështetet në inteligjencën artificiale dhe të dhëna të mëdha, ka tërhequr k ritika për p ushtimin e të drejtave të privatësisë së palestinezëve të pafajshëm). Megjithatë, disa mësime duken të qarta. Aparati i f shehtë i inteligjencës së Izraelit nuk e parashikoi sasinë e m unicionit që Hamas arriti të k ontrabandonte ose të prodhonte në shtatë vitet që nga k onflikti i tyre i fundit. Kupola e Hekurt, megjithëse nuk ishte e përsosur, u tregua tepër efektive në mbrojtjen e popullsisë izraelite nga a rtileria e Hamasit. Një sistem i mbrojtjes r aketore me rreze të shkurtër ka provuar vetveten./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.