Nga David Ignatius/ Shtetet e Bashkuara mund të marrin një mësim nga ajo që po ndodh këtë javë në Izrael, ku dy krahë rrënjësisht të ndryshme të politikës izraelite janë bashkuar në k undërshtimin e qeverisë p olarizuese të Kryeministrit Benjamin Netanyahu. Naftali Bennett dhe Yair Lapid nuk mund të mospajtoheshin më shumë për çështje të mëdha. Bennett është një ish-kolonizator ortodoks hebre që dëshiron të a neksojë Bregun Perëndimor; Lapid është një hebre laik që favorizon një zgjidhje me dy shtete të p roblemit palestinez. Megjithatë, të dy bashkuan forcat fundjavën e kaluar për atë që mbështetësit e quajnë një “qeveri të ndryshimit”.
Misioni është të rr ëzojnë Netanyahun dhe t’i japin fund bllo kimit në politikën izraelite që ai ndihmoi për të krijuar. Netanyahu është i mbijetuari politik më i madh. Ai ka mbetur kryeministër për 12 vitet e fundit pjesërisht për shkak të gjenialitetit të tij në s hfrytëzimin e n darjeve në shoqërinë izraelite për përfitimet e tij. Ai s hfrytëzoi “politikën e pykës” ashtu si aleati i tij politik, ish-presidenti Donald Trump. Ai e ka mbajtur postin e tij pavarësisht nga një p adi e vitit 2019 për a kuzat e r yshfetit, m ashtrimit dhe prishjes së besimit, dhe një gjykimi që rifilloi në prill, në të cilin ai u deklarua i pafajshëm, transmeton lexo.com.al.
Por këtë javë, k ërcënimet dhe n gatërresat e Netanyahut duket se më në fund kishin humbur efektin e tyre. Lapid dhe Bennett i kërkuan Presidentit izraelit Reuven Rivlin një mandat për të formuar një qeveri dhe ata duket se kanë votat në Knesset për të hequr Netanyahu. Çfarë ka ndodhur në Izrael për të prodhuar këtë lëvizje të jashtëzakonshme (ndonëse të pasigurt) për unitetin kombëtar? Pjesërisht vjen nga z hgënjimi me n gërçin politik që krijoi Netanyahu ndërsa mbajti detyrën përmes katër zgjedhjeve pa përfundim gjatë dy viteve të fundit.
Pjesërisht, është për shkak të një ndjenje të n everitjes për Netanyahu që vazhdon të mbajë pushtetin edhe kur gj ykohet me a kuzat se ab uzoi me të. Mbi të gjitha, unë dyshoj, Bennett dhe Lapid janë bërë bashkë për shkak të një pasioni të përbashkët për mirëqenien e vendit të tyre. Dhe kjo është pika që unë uroj që amerikanët të mund të mësojnë nga leximi i këtij rasti. Ky duket të jetë një moment kur versioni i Izraelit i shteteve “të kuqe” dhe “blu” – njerëz që nuk bien dakord për çështje themelore – kanë vendosur t’i lënë ato n darje mënjanë për shkak të diçkaje që është më e rëndësishme: mbijetesa kombëtare, transmeton lexo.com.al.
Bennett, konservatori fetar, e shprehu në këtë mënyrë: “Dy mijë vjet më parë, ishte një shtet hebre i cili ra për shkak të g rindjeve të brendshme. Kjo nuk do të ndodhë më. Jo nën vëzhgimin tim”. Lapid, centrist laik, theksoi gjithashtu kërkimin për unitet, “për të parë nëse mund të gjejmë në ditët në vijim kompromise të mençura për hir të qëllimit të madh”. Një ngjashmëri shqetësuese midis politikës izraelite dhe asaj amerikane është se mbështetësit e fortë të Netanyahut kanë k ërcënuar me d hunë ditët e fundit, ashtu si përkrahësit e Trump në kr yengritjen e 6 janarit.
Gideon Saar, një ish aleat i Netanyahut që mbështet koalicionin e ndryshimit, paralajmëroi: “Ekziston një makinë nxitëse që po funksionon… një makinë nxitjeje që nuk ka asnjë lidhje me ideologjinë, por vetëm me a nkthin për humbjen e pushtetit”. Avigdor Liberman, një tjetër ish-aleat i Netanyahut që tani mbështet ndryshimin, krahasoi në mënyrë specifike k ërcënimet dhe f rikësimet nga mbështetësit e Netanyahut kundër atyre që ata i konsiderojnë t radhtarë, me kry engritjen e 6 janarit. Liberman tha se “Kur shoh përpjekjen ligjore për të minuar qeverinë [e koalicionit]… unë shoh atë që ndodhi në Kodrën e Kapitolit të ndodhë edhe këtu. Shpresoj të jetë vetëm një skenar m akthi”, transmeton lexo.com.al.
Unë kam parë Lapid dhe Bennett duke folur shumë herë në Tel Aviv në konferenca të mbajtura nga Instituti për Studime të Sigurisë Kombëtare. Është e vështirë të imagjinosh dy njerëz më të ndryshëm – në stil, temperament dhe ideologji. Ata kanë vizione k onkurruese për të ardhmen e shtetit. Por ajo që ata ndajnë është një besim se kombi dhe institucionet e tij janë të parët. “Vendi është i paralizuar sepse [Netanyahu] kujdeset vetëm për veten e tij”, argumenton Amos Yadlin, një gjeneral i pensionuar i forcave ajrore izraelite që drejtoi inteligjencën u shtarake dhe doli në pension së fundmi si kreu i Institutit të Studimeve të Sigurisë Kombëtare. Ai argumentoi se pika e mprehtë nuk ishte një mosmarrëveshje në lidhje me sigurinë kombëtare, ku izraelitët janë të bashkuar përveç çështjes palestineze – por ishte z emërimi me Netanyahun, i njohur në Izrael si “Bibi”.
“Bibi i çoi normat tona politike në një nivel të papranueshëm… duke nxitur dhe p ërçarë njerëzit”, më tha Yadlin në një intervistë telefonike të martën. Koalicioni i larmishëm për ndryshim u shfaq, tha ai, sepse “Bibi e vuri veten para vendit”, dhe ishte koha “të normalizojmë përsëri sistemin tonë politik”. Koalicioni i ndryshimit nuk do të zgjidhë të gjitha p roblemet e Izraelit. Por ajo do të përforcojë bazat e demokracisë izraelite – dhe nevojën që njerëzit të bashkohen, edhe kur ata nuk bien aspak dakord për politikën. Le të shpresojmë që amerikanët të përjetojnë të njëjtën zbulim para se të jetë tepër vonë./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
