Nga Ardit Bido
Nënë Tereza vendosi gjithë jetën e saj në shërbim të njerëzimit; duke dhënë më shumë se sa fjalën dhe veprën, duke dhënë dashurinë.
Nënë Tereza për shqiptarët ka simbol të shumëfishtë.
Ajo është humanistja universale pa shtetësi dhe kombësi, që jetën ia dedikoi Zotit, përmes shërbimit sakrifikues ndaj shëmbëlltyrës së Tij, njeriut! Sidomos ndaj njeriut të vobektë dhe të pamundur, ndaj të cilit dashuria e fjalës dhe veprës, pa prapaqëllime e pa kursim, përbën pasqyrën më të mirë të qenies pranë Hyjit.
Njëherazi, ajo ishte bijë e këtij kombi, që në universalizmin e dashurisë së vetë, kurrë nuk e mohoi rrënjën e saj etnike e kombëtare, por e shpalosi atë si një element identiteti që nuk ia kufizonte pakufijshmërinë e të qenit njeriu i mbarë botës.
E kjo sjellë në vëmendje, që në hapësirat ku shqiptarët jetojnë ekziston brumi për të përçuar dashurinë e dhembshurinë.
Në këtë vigjilje të ditës së shenjtërimit të saj prej një feje, por njëherazi festë zyrtare në Shqipëri përtej çdo feje, nuk menduam mënyrë më të mirë, bashkë me Agjencinë për Dialog dhe Bashkëqeverisje, që shenjtërinë e shqiptarinë e Nënë Terezës ta përcillnim veçse përmes fjalëve të saj; në tre letra dorëshkrim të cilat ruhen në Arkivin Qendror Shtetëror dhe një fotografi të rrallë gjatë vizitës së saj në Shqipëri.
Krahas dy letrave të njohura të gushtit 1989 dhe dhjetorit 1990, gjendet edhe një dorëshkrim i tretë që kishte humbur nga sytë e studiuesve, e rrasur në thasët e shumtë që arkivi mban mbi kurriz të papërpunuara e të paaksesueshme.
Kur vitin e kaluar vendosëm që gjithë dokumentacioni i PPSH-së do të përpunohej brenda një viti, nga 15 vjet që ishte planifikimi, fal mbështetjes në burime njerëzore të qeverisë shqiptare, vështirë se e mendonim se kjo letër do të rivendosen në shërbim për studiuesit.
Ajo nuk është ekspozuar kurrë më herët në origjinal dhe përmes fjalëve të Nënë Terezës, të shkruara në një fletore të thjeshtë, pa luks, pa makinë shkrimi, pa kompjuter, me bojën e stilolapsit të zakonshëm që përdorim të gjithë, përmban shumë mesazhe.
Nënë Tereza në tetor të vitit 1989 shkruante pasazhe shqip, duke hequr çdo pikëpyetje të ngritur nga disa studiues se shkrimet e fundit shqip të saj i takonin një dekade më herët.
Për më tepër, fjalët e saj në gjuhën amtare përmbajnë simbolikën e mbrujtjes së traditës së kombit nga vjen, që i mundësoi të bëhej përtej kombeve shënjtorja e të varfërit e të vobektit, e humanizmit dhe e dhembshurisë, e mbi të gjitha shënjtorja e dashurisë së njeriut ndaj njeriut.
„Unë ja kam dhan besën e shqiptarit Zotit me prue dashni“! Fjalia e shkruar në shqip gërsheton traditën e besës, që kur Nënë Tereza lindi vijonte të ishte një vyrtyt i përhapur gjerë në trojet tona, dhe fuqisë mbietnike që jep dashuria.
Vendosja e kësaj letre në shërbim për këdo, në prag të ditës së nderimit të saj prej shqiptarëve, duket si një prej atyre mrekullive shënjtorësh, që vijnë atëherë kur ka më shumë nevojë. E sot, më shumë se kurrë, më pëlqen ta shoh si ndërmjetësim të Shën Terezës sonë që në këto momente të vështira për mbarë njerëzimin na inkurajon në gjuhën tonë, se e ardhmja e kombit të saj është shpresëplotë.
*Nenë Tereza në shqip dhe origjinal
Kjo letër e Nënë Terezës ekspozohet për herë të parë në origjinal, krah dy të tjerave të njohura, në COD, në Kryeministri, e prezantuar dje me Kryeministrin, përfaqësues të bashkësive fetare dhe akademikë, si Shaban Sinani, Vasil Tole, Paskal Milo, Pranvera Dibra, Kaliopi Naska e të tjerë dhe bashkëpunimin e shkëlqyer me Agjencinë për Dialog e Bashkëqeverisje.
Ajo shkruan në shqip, pas më shumë se dhjetë vitesh nga sa e datojnë shumë studiues herën e fundit që shkruan në gjuhën amtare. E mbi gjithçka na përcjellë me fjalët e vyera: “i kam dhanë besën e shqiptarit Zotit me prue dashni”, që në kohë pandemie vlejnë më shumë se kurrë.
Vetëm një ditë, nesër, do të jenë në Kryeministri, krah dy letrave te gushtit 1989 dhe dhjetorit 1990 dhe një fotoje të papublikuar më herët të vizitës së saj në Shqipëri.
