Nga Catherine Putz/ “Ekziston vetëm një drejtim i pranueshëm për Afganistanin – larg fushës së b etejës dhe përsëri në tryezën e negociatave”, tha e dërguara e lartë e OKB për Afganistanin, Deborah Lyons në konferencën për këtë javë në Këshillin e Sigurimit të OKB. Lyons, e cila kryeson Misionin e Asistencës së Kombeve të Bashkuara në Afganistan (UNAMA) i kërkoi Këshillit, në bashkëpunim me vendet në rajon, të “bëjë gjithçka mundet për të shtyrë” qeverinë afgane dhe talebanët përsëri në tryezën e bisedimeve. Ajo tha se “Historia t ragjike e k onfliktit nuk ka nevojë të përsëritet – por nëse i lihet vetes dhe in ercionit tonë mund të përsëritet”. Presidenti Joe Biden vendosi në prill të përfundonte përfundimisht l uftën e SHBA në Afganistan duke hequr trupat amerikane deri në 20 vjetorin e s ulmeve të 11 shtatorit këtë shtator. Por l ufta në Afganistan nuk do të përfundojë me tërheqjen e SHBA. Njoftimi i prillit, tha Lyons, “dërgoi një d ridhje s izmike përmes sistemit politik afgan dhe shoqërisë në përgjithësi”. Megjithëse vendimi pritej, shpejtësia e tërheqjes jo.
Prapa në 2014, Presidenti i atëhershëm Barack Obama njoftoi planin e tij për të tërhequr t rupat amerikane, duke thurur një afat kohor dy-vjeçar për procesin që do të shënonte fundin e “misionit l uftarak” të SHBA në vend. Kur Obama u largua nga zyra, afërsisht 8,400 t rupa amerikane ende në vend ishin zyrtarisht në terren, këshillonin dhe ndihmonin misionin – gjoja duke ndihmuar afganët të lu ftonin talebanët dhe deri atëherë, elementët e sapolindur të Shtetit I slamik. Siç theksoi Jessica Donati në librin e saj të fundit, “Eagle Down: The Last Special Forces Fighting the Forever War” ndryshimi i misionit nuk do të thoshte që asnjë t rupë amerikane nuk ishte e përfshirë në l uftime, por ishte një mënyrë e përshtatshme për ta mbajtur Afganistanin larg titujve të brendshëm, transmeton lexo.com.al.
Në fillim të qershorit, Komanda Qendrore e SHBA vlerësoi se më shumë se 50 për qind e procesit të tërheqjes ka përfunduar, duke përfshirë dorëzimin zyrtar të gjashtë objekteve në Ministrinë Afgane të Mbrojtjes dhe heqjen e mijëra pjesëve të pajisjeve. Administrata e Biden pohon se do të organizojë f orca “mbi horizont” për të siguruar mbështetje kundër-t errorizëm dhe mbështetje tjetër për qeverinë afgane, por përveç Gjirit Persik nuk është e qartë se ku f orcat e SHBA do të gjejnë një terren mirëpritës. Talebanët kanë paralajmëruar tashmë fqinjët e Afganistanit për pritjen e forcave të huaja. Lyons, në konferencën e saj për Këshillin e Sigurimit, vuri në dukje se tërheqja ishte një nga katër pjesët e marrëveshjes së shkurtit 2020 midis Shteteve të Bashkuara dhe talebanëve. Ajo vuri në dukje se marrëveshja “gjeneroi shpresë se do të krijonte hapësirë për një paqe që do të arrihej midis afganëve”.
Lyons vazhdoi duke thënë se “Kur t rupat e huaj të jenë larguar, në vend që të l uftojnë me njëri-tjetrin, afganët do të kishin mundësinë të bashkoheshin dhe të gjenin një rrugë drejt paqes. Por përkundrazi, veprimet në fushën e b etejës kanë qenë shumë më të mëdha sesa përparimi në tryezën e negociatave”. Lyons vuri në dukje se më shumë se 50 nga 370 qarqet e Afganistanit dhe shumë kryeqytete provinciale përreth, kishin r ënë që nga maji te talebanët. Sidoqoftë, siç theksoi kohët e fundit gazetari i RFE/RL Frud Bezhan në twitter, k apja e rretheve nga talebanët merr më shumë vëmendje të medias sesa rimarrja e shpejtë e qeverisë në të njëjtat rrethe. Kjo nuk është për të n ënvlerësuar d hunën ose p asigurinë e kontrollit në ndonjë zonë të caktuar, ose për të mbivlerësuar aftësitë e qeverisë afgane, por përkundrazi për të theksuar se e ardhmja është thellësisht e p asigurt. Ndërsa tërheqja e SHBA përparon, talebanët kanë h ezituar të vijnë në tryezën e negociatave, por përkundrazi grupi po pozicionohet u shtarakisht, transmeton lexo.com.al.
Lyons theksoi se vazhdimi nga talebanët i “fushatës së tyre i ntensive u shtarake do të ishte një set t ragjik veprimi” dhe u a nkua se konferenca e shpresuar në Stamboll për “përshpejtimin e negociatave të bll okuara” nuk funksionoi. Sipas kuptimit të Lyons, qeveria afgane ishte e përgatitur të merrte pjesë por talebanët nuk u përgjigjën kurrë zyrtarisht. Lidhur me qeverinë afgane, Lyons pranoi se një “mungesë uniteti” në Kabul ishte al armante. Ajo tha se “Ndërsa disa nga m angësitë në Qeveri janë pjesë e një trashëgimie të vendosjes së politikës mbi qeverisjen, mungesa e unitetit duhet të adresohet ose rr ezikon të kontribuojë në përparimet e mëtejshme territoriale të talebanëve”. Ndërkohë, shumë e kanë nxitur UNAMA të “luajë një rol më të madh në procesin e paqes”, tha Lyons, dhe “ne jemi të përgatitur dhe të pajisur për ta bërë këtë nëse palët angazhohen për negociata reale dhe bien dakord së bashku për një rol për OKB.” Në mungesë të angazhimit të vërtetë nga talebanët në procesin e negociatave dhe mungesës së unitetit brenda qeverisë afgane, çfarë mund të bëjnë Kombet e Bashkuara?
Lyons përmendi punën me vendet në rajon, të cilat “ndajnë s hqetësime të mëdha në lidhje me një k onflikt të zgjatur dhe të f ragmentuar në Afganistan” duke përfshirë “flukset e r efugjatëve, lëvizjen e migrantëve, rritjen e ko ntrabandës së d rogës, te rrorizmin dhe mundësitë e h umbura për lidhje ekonomike dhe tregti të dobishme reciprokisht”. OKB dhe bashkësia ndërkombëtare kanë aftësinë për të adresuar disa nga s hqetësimet, por siç tha Lyons, “Ne duhet ta pranojmë realitetin – k onflikti i shtuar në Afganistan do të thotë rritje e p asigurisë për shumë vende të tjera, të afërta dhe të largëta”./TheDiplomat/Lexo.com.al/e.c.
