Opinion/ K ritikimi dhe s anksionimi i Lukashenkos nuk është zëvendësim për një strategji aktuale mbi Bjellorusinë

Nga John R. Bolton/ Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian bënë një g abim strategjik verën e kaluar duke trajtuar g abim p rotestat e papara kundër r egjimit a utokratik të Presidentit bjellorus Alexander Lukashenko. Tani, pas p iraterisë ajrore të Lukashenkos më 23 maj për të rrë mbyer një kr itik të opozitës, Perëndimi duket i vendosur të shtojë ga bimin e tij duke e dërguar Bjellorusinë më tej në krahët mikpritës të Presidentit rus Vladimir Putin. Kryeqytetet perëndimore reaguan me një d ënim thelbësisht unanim kur qeveria e Lukashenkos d etyroi një fluturim të Ryanair që kalonte nëpër hapësirën ajrore bjelloruse të ulej dhe arr estoi pasagjerin Roman Protasevich, një gazetar i opozitës dhe të dashurën e tij, aktivisten ruse Sofia Sapega. Të dy v iktimat e rr ëmbimit u shfaqën shpejt në video “rrëfimi”, ndoshta të marra nga k ërcënime ose t ortura.

D ënimi retorik i rrë mbimit erdhi shpejt dhe u njoftuan s anksione amerikane dhe evropiane mbi re gjimin e Lukashenkos. Lukashenko u përgjigj duke ak uzuar Perëndimin për fillimin e “lu ftës hibride” kundër Bjellorusisë. Që nga ditët sovjetike, Bjellorusia dhe Rusia kanë një sistem të integruar të mbrojtjes ajrore, duke çuar në spekulime në lidhje me rolin e mundshëm të Moskës ose të paktën rolin në rrë mbim. Zëdhënësi i Putin-it i quajti d yshimet e tilla “R usofobi o bsesive”. Putin-i i premtoi mbështetje Lukashenkos kur të dy u takuan të premten në Soçi, Rusi. Nuk ka dyshim që Perëndimi konkludoi me të drejtë se Bjellorusia kreu p iraterinë ajrore, sjellje kjo plotësisht në përputhje me metodat au tokratike të re gjimit. Dhe siç mund të dëshmonin Alexei Navalny dhe shumë të tjerë, ajo ka shenjat dalluese të shtetit po aq au toritar të Putinit në vendin fqinj, transmeton lexo.com.al.

F atkeqësisht, megjithatë, sinjalizimi i virtytit, madje i shoqëruar nga s anksione ekonomike, nuk përbën një strategji të kënaqshme perëndimore për të zgjidhur një çështje jashtëzakonisht më të rëndësishme: Cila është e ardhmja për Bjellorusinë në tërësi? A do të inkurajohet të ndjekë rrugën e ish vendeve të Traktatit të Varshavës dhe të paktën disa ish republikave sovjetike drejt Perëndimit? Apo do të lejohet të pësojë an eksim të plotë nga Rusia? Presidenti Biden duhet të vendosë përgjigjet e këtyre pyetjeve dhe si t’i bëjë ato të zbatueshme përpara samitit të tij me 16 qershor me Putin. Nuk ka asnjë shenjë që ai e di se cilat janë përgjigjet e tij.

Gushtin e kaluar, mes pr otestave të mëdha në Bjellorusi të nxitura nga një proces zgjedhor të ma nipuluar plotësisht nga Lukashenko, de monstruesit thanë se ata nuk ishin të prirur as drejt Rusisë dhe as në Perëndim dhe nuk dëshironin të ishin pe ng në asnjë lu ftë ndërkombëtare. Kjo pikëpamje u mbështet nga shefi i diplomacisë së BE. Administrata e Trump, e ko nsumuar nga fushata zgjedhore e 2020, tha dhe bëri pak. Pr otestat dë shtuan. Lukashenko mbeti në pushtet dhe u kthye i qetë. Deri tani. A do ta përsërisim këtë gabim strategjik? Mund të jetë e vërtetë që di sidentët e Bjellorusisë thjesht duan t’i japin fund sht ypjes së Lukashenkos, pa marrë parasysh mjedisin gjeopolitik në të cilin ekziston Bjellorusia. Nëse po, është në mënyrë prekëse – dhe rr ezikshmërisht – n aive. Askush në Moskë, sigurisht as Putin-i, nuk e sheh fatin e Bjellorusisë si diçka tjetër përveç se të lidhur ngushtë me Rusinë, transmeton lexo.com.al.

Të zënë midis shtrirjes më lindore të NATO-s dhe kufirit të Rusisë, Bjellorusia dhe republikat e tjera ish-sovjetike janë në një hapësirë ​​gri që fton pasigurinë dhe n dërhyrjen ruse. Thjesht duke parë kufijtë që Letonia, Lituania, Polonia dhe Ukraina ndajnë me Bjellorusinë, evropianët perëndimorë do të shihnin se e ardhmja e Minskut është e lidhur ngushtë me të tyren. Mbështetja e opozitës politike të Bjellorusisë nuk ka të bëjë thjesht me k eqardhjen për s hkeljen e të drejtave të njeriut përmes zgjedhjeve të k orruptuara ose rr ëmbimit të di sidentëve, sado të p apëlqyeshme janë ato s hkelje. Liria e mundshme e 9.5 milion qytetarëve Bjellorusë është në rre zik, pasi integrimi i Bjellorusisë në Rusi do të shuante mundësinë për një liri të vërtetë. Fakti që vëmendja e Perëndimit u kthye nga Bjellorusia pas de monstratave të pasuksesshme anti-Lukashenko verën e kaluar, dhe u rifokusua vetëm pas rrë mbimit të Protasevich, tregon se qasjet ad hoc, të pjesshme  në një p roblem strategjik janë të paqëndrueshme dhe nuk ka gjasa të kenë sukses. As nuk e çon përpara kauzën e opozitës bjelloruse për të inj oruar kontekstin më të madh strategjik.

Një qasje, pa dyshim e papëlqyeshme për mendjet e larta, do të ishte krijimi i një rrugëdaljeje për Lukashenkon. Ekzili i sigurt për veten e tij dhe disa ndjekës të zgjedhur në një vend të caktuar mirë mund të jenë tërheqës për të në momentin e duhur. Por diçka i tillë nuk ndodh brenda natës. Kjo kërkon planifikim k ompleks, posaçërisht në këtë rast për të parandaluar çdo lëvizje të mundshme u shtarake ruse në Bjellorusi, si në o kupimin rus të Krimesë nga Ukraina ose krijimin nga Rusia të “k onflikteve të tjera të ngrira” në periferinë e Rusisë. Një kartë e mundshme negocimi: Gazsjellësi Nord Stream 2 i çmuar i Putin-it për në Gjermani nuk ka përfunduar ende dhe mund të ndalet sipas dëshirës, ​​duke supozuar se Perëndimi dhe Gjermania në veçanti ende kanë një të tillë, transmeton lexo.com.al.

Disa mund të reagojnë në idenë e “m osndëshkimit” për Lukashenko, por vendet e tjera ish-komuniste kanë vendosur që shikimi drejt së ardhmes tejkalon një strategji të p rapambetur, të ndje kjes p enale me çdo kusht. Afrika e Jugut e Nelson Mandela bëri diçka të ngjashme, duke përdorur një politikë “të vërtetës dhe pajtimit” pas a parteidit. Ne nuk mund të nënvlerësojmë se sa të vështira janë perspektivat me të cilat përballet Bjellorusia. Është e sigurt, megjithatë, se s anksionet dhe shprehjet e njëhershme të p akënaqësisë me Lukashenko nuk do të ndryshojnë sjelljen ose r egjimin e tij. Nga ana tjetër, duke e afruar atë më thellë në përqafimin e Putin-it rr ezikon të humbasë të gjithë Bjellorusinë, në thelb përgjithmonë. Koha po zvogëlohej pak pas zgjedhjeve të m anipuluara të verës së kaluar. Sot është edhe më e shkurtër./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.