Udhëtimi i Josep Borrell në Rusi shënoi fundin e ambicieve gjeopolitike të Evropës.
Nga Matthew Karnitschnig/ Politika e jashtme evropiane v diq në Moskë javën e kaluar. V arrimi do të mbahet në det këtë pranverë, rreth 64 metra nën Balltik, ku një anije e madhe ruse e quajtur “Fortuna” po vendos pjesën e fundit të tubacionit të gazit Nord Stream 2, 1,230 kilometra të gjatë midis Rusisë dhe Gjermanisë. Ndërsa fundi i ambicieve gjeopolitike të Evropës pritej prej kohësh, coup de grâce ishte një befasi, qoftë vetëm sepse ishte e vetë-shkaktuar.
Në atë që quhet “p oshtërimi” në kryeqytetet e Evropës, shefi i politikës së jashtme të BE Josep Borrell qëndroi i h eshtur në Moskë të premten e kaluar ndërsa Ministri i Jashtëm Sergey Lavrov hodhi poshtë BE si një “partner jo të besueshëm” gjatë një konference të përbashkët të drejtpërdrejt në televizion. E vetmja përgjigje që Borrell arriti të merrte në fjalimin e a shpër të Lavrov ishte një buzëqeshje e d himbshme. Prapa në fll uskën e Brukselit, parlamentarët evropianë reaguan me z emërim dhe thirrje për dorëheqjen e Borrell. Eurodeputetja belge Assita Kanko madje pyeti Borrell, një spanjoll, çfarë kishte ndodhur me cojones e BE-së, transmeton lexo.com.al.
Duke bërë pyetjen, ajo zbuloi padashur s ekretin e vogël të p isët të BE-së: Nuk ka asnjë. BE ka punuar gjithmonë më së miri kur i përmbahet asaj që di, si rregullimi, tregtia dhe dhënia e subvencioneve në të gjithë bllokun. Diplomacia e aksioneve të larta nuk ka qenë kurrë dhe – siç provoi Borrell – nuk do të jetë kurrë pika e f ortë e BE-së për arsyen e thjeshtë se nuk ka konsensus brenda bllokut me 27 anëtarë për politikën e jashtme. Pavarësisht nëse çështja është Rusia apo Turqia, Kina apo edhe SHBA, negocimi i një pozicioni koherent brenda BE është i pamundur; jo për arsye të ideologjisë së partisë, por sepse interesat kombëtarë shpesh ndryshojnë.
K rimi i vërtetë i Borrell ishte se la maskën e p afuqisë së BE-së të binte. K ritikët argumentonin për javë të tëra se ai nuk duhet të bënte udhëtimin, veçanërisht në dritën e b urgimit nga Kremlini të liderit të opozitës Alexei Navalny dhe s htypjes ndaj p rotestuesve. Ata paralajmëruan se rusët do ta përdornin udhëtimin për p ropagandën e tyre. Borrell shkoi gjithsesi, duke bërë argumente të l odhura për meritat e “dialogut” me k undërshtarët. Ajo që e bëri spanjollin një shenjë kaq të lehtë për Lavrov ishte se ai nuk kishte asnjë f uqi për të d etyruar Rusinë. Edhe nëse BE do të kishte një u shtri ose një “autonomi strategjike” shumë të butë për të cilën aspirojnë shumë në Bruksel, ajo do të p aralizohej nga procesi i rënies dakord se çfarë të bënte kur të përballej me një s fidë si Rusia, transmeton lexo.com.al.
Mjeti i vetëm që BE ka për të “n dëshkuar” Rusinë janë s anksionet, të cilat deri më tani nuk kanë pasur asnjë efekt në sjelljen k eqdashëse të Moskës. (Rusët e pasur kanë arritur të a nashkalojnë kryesisht k ufizimet duke blerë pasaporta evropiane nga Qiproja dhe Malta). Gjithashtu, situata nuk është ndihmuar edhe nga fakti se përpjekja për të b llokuar Rusinë është m inuar vazhdimisht nga anëtarja më e madhe e BE-së, Gjermania. Prirja e Berlinit për të parë nga ana tjetër përballë p rovokimeve ruse është e mirë dokumentuar. Në vitet e fundit, shembulli më i madh i asaj pike të v erbër ka qenë tubacioni Nord Stream 2. Shumë vende të BE-së, për të mos përmendur SHBA-të, e k undërshtojnë projektin për një larmi arsyesh, duke përfshirë që ai do t’i g rabisë Evropës Lindore miliarda tarifa tranziti që Rusia tani paguan për të furnizuar me gaz Kontinentin.
Berlini ka r efuzuar me vendosmëri të përdorë pjesëmarrjen e tij në projekt si levë k undër Moskës, ku ajo shihet si një iniciativë kryesore strategjike. Me kalimin e viteve, Nord Stream 2 i ka m bijetuar një a neksimi të p aligjshëm, h elmimesh të shumta, të paktën një a tentati si dhe përpjekjeve për të m inuar demokracinë perëndimore, aq të shumta sa është e vështirë t’i regjistrosh. Marrëveshja ruso-gjermane është aq e dashur për Berlinin, megjithatë, sa qeveria gjermane ofroi në heshtje të shpenzojë 1 miliard euro vitin e kaluar për të siguruar një garanci amerikane për të mos vendosur s anksione mbi projektin. Javën e kaluar, Presidenti gjerman Frank-Walter Steinmeier ofroi një shpjegim të ri për përkushtimin e Gjermanisë ndaj tubacionit. Ai tha në një intervistë se “Më shumë se 20 milion njerëz në ish-Bashkimin Sovjetik v diqën në l uftë. Kjo nuk justifikon sjelljen e k eqe në politikën ruse sot, por ne nuk duhet të harrojmë pamjen e madhe”, transmeton lexo.com.al.
Vërejtjet nuk u pranuan mirë nga disa nga fqinjët e Gjermanisë. Kryeministri polak Mateusz Morawiecki a kuzoi Gjermaninë se po shkon “pas shpinës së Evropës”, duke e quajtur Nord Stream 2 një “projekt anti-Union që mund t’i shërbejë së shpejti politikës a gresive të Rusisë”. Ai shtoi, “Është koha për ta ndaluar atë”. Ashtu si Borrell, ose dikush tjetër në pozicionin e tij, mund të shpresojë të t rillojë një pozicion “evropian” nga një moçë e tillë nuk është e qartë. Federalistët evropianë argumentojnë se mënyra për të dalë nga një situatë e tillë është që BE të heqë dorë nga një kërkesë për unanimitet në vendimmarrjen e politikës së jashtme në favor të “votimit me shumicë të kualifikuar”.
Megjithatë, kjo vetëm sa do t’i thellojë p ërçarjet. Imagjinoni, për hir të argumentit, që një shumicë e anëtarëve të BE vendosin të ndjekin një afrim me Rusinë kundër dëshirave të shteteve baltike dhe Polonisë. Ose merrni parasysh se çfarë do të ndodhte nëse një shumicë e kualifikuar do të donte të mbështeste Turqinë në mosmarrëveshjen e saj me Greqinë dhe Qipron në Mesdheun Lindor. Kohezioni i BE-së, siç është, do të s hkatërrohej. Pozicioni i Borrell si “Përfaqësuesi i Lartë i Unionit për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë” është një risi mjaft e fundit. Ashtu si Borrell, dy paraardhësit e tij në rol, Catherine Ashton dhe Federica Mogherini, u përpoqën të formulonin një politikë koherente të jashtme të BE-së kundër axhendave të kryeqyteteve kombëtare.
Pavarësisht nga titulli i madh, zyra komandon pak autoritet dhe, siç Borrell zbuloi gjatë vizitës së tij të p afat në Moskë, edhe më pak respekt. Në fund të ditës, shumica e anëtarëve të BE janë të kënaqura me ruajtjen e marrëveshjes së rehatshme të pasl uftës për t’u mbështetur në SHBA për sigurinë dhe qeveritë e tyre për politikën e jashtme. Nëse Brukseli dëshiron të merret seriozisht, ai duhet të përqafojë v dekjen e ambicjeve të tij të politikës së jashtme dhe të vazhdojë përpara./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
