Nga David Ignatius/ 100 ditët e para të Presidentit Biden në politikën e jashtme kanë qenë më shumë në lidhje me zhbërjen sesa bërjen – rregullimin e rr ëmujave që ai trashëgoi, por ende jo ndërtimin e një strategjie të re. Ndërkohë, një botë n ervoze po teston Biden, duke nxitur limitet dhe nuk do të presë shumë për përgjigje. Pamja më e mirë e botës së çrregullt të Biden është vlerësimi i k ërcënimit global i prezantuar më 14 prill nga Drejtorja e Inteligjencës Kombëtare Avril Haines dhe Drejtori i CIA-s William J. Burns. Është një dokument s hqetësues, që përmbledh inteligjencën se Kina, Rusia, Irani dhe Koreja e Veriut “kanë demonstruar aftësinë dhe qëllimin për të çuar përpara interesat e tyre në kurriz të Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj”.
Raporti është 27 faqe me lajme të k ëqija. Kundërshtarët tanë perceptojnë një Amerikë të dobësuar dhe po bëjnë p resion për të përfituar. Kina sheh një “zhvendosje epokale gjeopolitike” larg Shteteve të Bashkuara dhe po përgatitet të l uftojë l uftërat në hapësirë, në det dhe në tokë. Rusia, si zakonisht, është e dobët në gjithçka përveç “a rmëve të reja që paraqesin k ërcënime të shtuara”. Irani “do të marrë rr eziqe që mund të p ërshkallëzojnë t ensionet” në Lindjen e Mesme. Koreja e Veriut “do të jetë një k ërcënim me a rmët e s hkatërrimit në masë për një të ardhme të parashikueshme”. Përgjigja e Biden ka qenë deri më tani kryesisht një punë riparuese. Ai dëshiron të tërhiqet nga pozicionet vulnerabël siç është Afganistani dhe të forcojë ato të mbrojtjes siç janë partneritetet e marrëdhënieve të sigurisë me Japoninë dhe Indinë. Ai kërkon të rivendosë partneritetet ndërkombëtare që administrata Trump kishte s hkatërruar – nga NATO në marrëveshjen e klimës të Parisit. Mbi të gjitha, ai dëshiron të rindërtojë ekonominë e SHBA si një platformë për fuqinë amerikane, transmeton lexo.com.al.
Askush nuk e do një superfuqi në rënie. Vendet në të gjithë botën po pyesin se sa larg mund ta shtyjnë Amerikën e Biden. Diplomatët kinezë ligjëruan homologët e tyre amerikanë në Anchorage muajin e kaluar. Rusia lëvizi në mënyrë p rovokuese trupat në kufirin e Ukrainës. Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë kanale të fshehta komunikimi me Iranin, edhe pse ata kërkojnë më shumë a rmë amerikane. Ndërsa Biden hyn në 100 ditët e tij të dyta, ai ka nevojë për një strategji më të qartë për projeksionin e fuqisë. Unë nuk nënkuptoj fillimin e “luftë rave të reja të përjetshme”, por për të punuar më mirë me vendet që janë të gatshme të l uftojnë për veten e tyre. Le të fillojmë me Afganistanin, ku Biden po lëviz shpejt për të tërhequr 2500 trupat e mbetura amerikane. Unë kam qenë i s hqetësuar se do të lëmë pas një vend që do të përfshihet nën një s ulm taleban, që do të kërkojë “zemra të ftohta dhe stomak të fortë” ndërsa popullata e d ëshpëruar do të kërkojë ndihmë. Por Saad Mohseni, kreu i Moby Group, kompania më e madhe mediatike në vend, më tha të martën se ky skenar është panevojshëm i zymtë. Afganistani nuk do të shembet thjesht në epokat e errë ta të sundimit Taliban.
Mohseni argumenton se “Amerikanët nuk e kuptojnë se kanë transformuar një komb të tërë”. Ai s hokon me disa statistika: Popullsia tani është 50 për qind urbane; 80 për qind e njerëzve shikojnë televizion; 70 për qind kanë një telefon celular; shkalla e shkrim-leximit ka shkuar nga 10 për qind në 2001 në më shumë se 50 për qind sot. Ai pretendon se nëse Afganistani kalon muajt e parë të p ërgjakshëm pas largimit të Amerikës, Talebanët do të duhet të bëjnë lëshime. Ky është basti që duhet të bëjmë, me para dhe trajnime dhe mbështetje të tjera. Irani është një tjetër vend që lëviz nëpër margjina. Biden dukej se në 100 ditët e tij të para po nxitonte përsëri në marrëveshjen b ërthamore që Presidenti Donald Trump braktisi. Bashkimi me marrëveshjen ka kuptim, por nuk është një politikë ndaj Iranit. Biden duhet të mendojë më shumë – dhe kundërshtojë në një r egjim bulizues që nuk është popullor në vend dhe ka f rikë jashtë vendit. Pse të mos fillohet me Libanin, me një investim të majmë për të rindërtuar Forcat e Armatosura të forta Libaneze që mund të zvogëlojë përfundimisht fuqinë e Hezbollahut? Katari thuhet se është gati të shpëtojë sistemin financiar libanez; një qeveri e re, me insistimin e SHBA, mund të fillojë të merret me k orrupsionin; dhe një u shtri libaneze e financuar nga amerikanët dhe e stërvitur mund të rikthejë gradualisht sovranitetin, transmeton lexo.com.al.
Në fund, ekziston p roblemi i “k onkurrencës së madhe të fuqisë” të Rusisë dhe Kinës. Dakord, le të k onkurrojmë. Rusia g oditi figurativisht këpucët e saj mbi tryezë (siç bëri Bashkimi Sovjetik në testimin e Presidentit të ri John F. Kennedy) duke lëvizur trupa në kufirin e Ukrainës, por pas paralajmërimeve publike dhe private nga Uashingtoni, Moska u tërhoq. Diplomatët kinezë ishin të akullt në Anchorage, megjithatë as ata nuk duan një k onfrontim të nxehtë. Karta e rëndë e Amerikës është teknologjia. Ne jemi ende duke udhëhequr atë garë, por Kina po fiton. Gjëja më e zgjuar që Biden mund të bëjë është të investojë në zotërimin e të ardhmes së teknologjisë së lartë. Shpenzimet sociale për një ekonomi të konsumit tashmë të mbinxehur mund të presin. Edhe pas kalimit s hkatërrues të Trump, Amerika është akoma grumbulluesi global. Kjo ishte e dukshme me Samitin virtual të javës së kaluar mbi ndryshimin e klimës, ku morën pjesë Presidenti kinez dhe rus. Biden ka treguar në Afganistan se i kupton kufijtë e fuqisë amerikane. S fida për 100 ditët e ardhshme – dhe më tej – është t’i kujtojmë vetes dhe botës për forcën dhe fuqinë mbizotëruese të këtij vendi./TheWashingtonPost/Lexo.com.al/e.c.
