I martuar në Pekinin, Islamabadi ka zbuluar se mund të jetë e vështirë për t’u larguar.
Nga Saim Saeed/ P rotesta, b orxhe m asive, rezerva të hollash në rënie. Këto janë pasojat e mbështetjes në rritje të Pakistanit tek Kina – por vendi ka vendosur që ende ia vlen gjithçka. Nuk është ajo që Pakistani parashikonte kur përqafoi me kënaqësi një paketë 60 miliardë dollarë nga Kina në 2013, kur vendet zyrtarizuan Korridorin Ekonomik Kinë-Pakistan (CPEC), pjesë e strategjisë ndërkombëtare të infrastrukturës së Pekinit të njohur si nisma e Rripit dhe Rrugës. Fillimisht, riafrimi me Pekinin dukej si një situatë win-win, pasi vendi i Azisë Jugore i z hytur ekonomikisht u largua nga aleati i tij tradicional: Shtetet e Bashkuara. Përtej kënaqësisë gjeostrategjike të mënjanimit të Indisë, a rmikut tradicional të përbashkët të Kinës dhe Pakistanit, ka pasur shumë përfitime të prekshme ekonomike gjithashtu. Falë parave dhe ekspertizës kineze, Pakistani ka shtuar më shumë energji elektrike në rrjetin e tij të lëkundur dhe tani po lidh më mirë qytetet e tij me rrugët e reja dhe sistemet e tranzitit publik. Në forumet ndërkombëtare, Islamabadi ka një mbështetës më të besueshëm se SHBA, veçanërisht kur bëhet fjalë për çështjen që Pakistanit i intereson më shumë: q ortimi i Indisë. Uzair Younus, një konsulent me bazë në SHBA i cili organizon një podcast mbi ekonominë e Pakistanit tha se “ata janë plotësisht brenda”, duke iu referuar aleancës së Islamabadit me Pekinin, ndërsa shtoi se “Ekziston një konsensus i gjerë se kjo është rruga përpara për vendin”.
Për Pakistanin, aleanca ka nënkuptuar gjithashtu mbështetjen tek Kina për gjithçka, nga avionët l uftarakë deri te vaksinat e koronavirusit. Në janar, Islamabadi tha se do të merrte një “dhuratë” prej 500,000 dozash të vaksinës Sinopharm. Tani është në bisedime me Pekinin për të siguruar më shumë doza si të vaksinës Sinopharm ashtu edhe të vaksinës Cansino. Kryeministri i Pakistanit Imran Khan tha vitin e kaluar “Ne… vlerësojmë miqësinë dhe partneritetin tonë strategjik të padepërtueshëm”. SHBA ka shprehur disa fjalë të kujdesshme në lidhje me thellimin e romancës së Pakistanit me Pekinin. Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit tha se Uashingtoni mbeti “i s hqetësuar se disa projekte të CPEC nuk kanë transparencë dhe i i mponojnë nivele të p aqëndrueshme borxhi Pakistanit, me ndërmarrjet shtetërore kineze që përfitojnë në mënyrë disproporcionale”. Nuk janë vetëm amerikanët që s hqetësohen. Shumë pakistanezë gjithashtu vërejnë se aleanca ka marrë shumë nga burimet e vendit të tyre, njerëzve dhe reputacionin ndërkombëtar, transmeton lexo.com.al.
P robleme me paratë
Një gjë që është e sigurt është se Islamabadi thjesht nuk është në gjendje të paguajë Kinën. Bloomberg njoftoi në fillim të këtij muaji se qeveria pakistaneze do t’i kërkojë Kinës lehtësimin e b orxheve për projektet që ajo parashikoi. Midis 2018 dhe 2020, Pakistani shtoi me 17 miliardë dollarë b orxhin e tij të jashtëm, gjithsej 113 miliardë dollarë vitin e kaluar. Edhe në kohën më të mirë, financat e Pakistanit janë jashtëzakonisht të p aqëndrueshme. Aktualisht është në një program shpëtimi nga Fondi Monetar Ndërkombëtar me 6 miliardë dollarë – i 13-ti – por madhësia dhe kushtet e investimit të Kinës kanë nënkuptuar një k rizë parash edhe më të madhe në një kohë kur ekonomia e saj është s htrënguar nga pandemia e koronavirusit. Si pasojë, b orxhi i saj është rritur, monedha e saj është zhvlerësuar dhe i nflacioni është ngritur në qiell. Husain Haqqani, drejtori për Azinë Jugore dhe Qendrore në Institutin Hudson, një think tank me bazë në Uashington dhe ish-ambasador i Pakistanit në SHBA tha se “Ata e gjejnë veten në një k urth, por është një k urth i krijuar nga vetë ata”. Khan lëshoi një lutje publike për ndihmë për b orxhin vitin e kaluar pasi pandemia ndaloi ekonominë e Pakistanit. Younus tha se k urthi i b orxhit të Pakistanit v ështirë se e ktheu shkallën kundër Kinës. Ai deklaroi se “Komuniteti i biznesit do të thotë, po ne kemi b orxhe, por Pakistani gjithmonë ka l uftuar për të shlyer b orxhet”. Sipas tij, Pakistani ka ndërruar në thelb kreditorët, ndërsa të gjitha bazat e tij ekonomike mbeten të njëjtat. Por Pakistani mund të tregtojë më shumë sesa bëri pazar.
Haqqani deklaroi se “SHBA ose FMN nuk kanë marrë kurrë territorin e dikujt tjetër si pagesë për një hua”, duke përmendur marrjen nga Kina të portit të Sri Lankas në Hambantota pasi kombi ishullor nuk kishte para për të kthyer b orxhin. Ai shtoi se “Kushtet e huave me një vend perëndimor janë të parashikueshme dhe reale. Nuk është e njëjta gjë me Kinën. Ka më pak transparencë”. Ekspertët paralajmërojnë se porti i Gwadar, afër kufirit të Pakistanit me Iranin, ka potencialin të bëhet një Hambantota i ri. Punimet e fundit në një gardh rreth portit u ndalën vetëm pasi p rotestuan banorët lokalë. Është e p aqartë nëse u rdhri për ndërtimin e tij erdhi nga qeveria pakistaneze ose me kërkesë të Kinës, dhe ka të bëjë me çështjet e sigurisë së krahinës. As qeveria kineze dhe as ajo pakistaneze nuk iu përgjigjën kërkesave për komente. Projektet nuk kanë rritur as punësimin lokal, me ndërmarrjet kineze të ndërtimit që preferojnë të transportojnë punën e tyre nga Kina sesa të punësojnë punëtorë lokalë, duke nxitur më tej t ensionet. Haqqani tregon gjithashtu se lidhjet më të forta tregtare dhe rrugore kanë ndihmuar mallrat kineze të shiten në Pakistan, por jo anasjelltas, transmeton lexo.com.al.
Ndërthurja mes palëve
P roblemi, tha Haqqani, është se aspektet e ndryshme të marrëdhënies së Pakistanit me Kinën janë të ndërthurura. Ndërsa politikanët evropianë mund të arrijnë një marrëveshje investimi me Kinën ndërsa k ritikojnë njëkohësisht rekordin e saj të të drejtave të njeriut, Pakistani ka një “operacion me një dritare”. Ai tha se “Nëse nuk u jepni atyre atë që duan në fushën ekonomike, ata kthehen përsëri në fushën u shtarake. Për të mbajtur marrëdhëniet u shtarake, ata duhet të heqin dorë nga sfera ekonomike”. Kina është tani furnizuesi më i madh i a rmëve në Pakistan, dhe me u shtrinë e Pakistanit që luan një rol të madh në politikën e saj, qeveria civile duhet të jetë e kujdesshme për të mos i m ërzitur gjeneralët e saj, përveç Pekinit. Haqqani theksoi se “Në fund Pakistani përfundon duke dhënë gjithçka”. Operacioni “një dritare” shpjegon pjesërisht n gurrimin e Islamabadit për të k ritikuar Pekinin për a buzimet e të drejtave të njeriut që janë raportuar në rajonin perëndimor të Kinës Xinjiang, i cili k ufizohet me Pakistanin. Khan, kryeministri, e sheh veten si zëdhënës për myslimanët në të gjithë botën. Ai ka a kuzuar Presidentin francez Emmanuel Macron për promovimin e Islamof obisë dhe i ka shkruar shefit të facebook Mark Zuckerberg rreth n dalimit të ndjenjave a nti-myslimane në platformat e tij.
Por për gjendjen e myslimanëve Ujgurë për të cilët raportohen p ërdhunime sistematike dhe punë e d etyruar, kryeministri pakistanez ka qenë më pak i zëshëm. Ekspertët thonë se ka n gurrim brenda qeverisë dhe u shtrisë në lidhje me marrëdhëniet, por kjo bie në kontrast me deklaratat zyrtare të të dy vendeve. Vitin e kaluar, qeveritë njoftuan një shtesë prej 11 miliardë dollarësh në projekte të infrastrukturës dhe vendet flasin rregullisht për partneritetin. Kjo pjesërisht sepse Pakistani nuk mund të dalë e vetme, shpjegon Khurram Husain, një gazetar i cili ka shkruar gjerësisht për CPEC. Ai thotë se “Ka s hqetësim, por hapësira për të bërë diçka në lidhje me të është shumë e k ufizuar. Ata kanë shumë pak hapësirë për manovrim”. Ndërkohë, marrëdhëniet e Pakistanit me Perëndimin vazhdojnë të zbërthehen. Me SHBA-të që po p ërmbysin praninë e saj u shtarake në Afganistan, rëndësia e Islamabadit për Uashingtonin është zvogëluar. Pakistani nuk ishte një palë nga vendet myslimane që njohën Izraelin vitin e kaluar, pavarësisht nga përpjekjet e Uashingtonit, transmeton lexo.com.al.
Ndërkohë, BE është një importues i rëndësishëm i mallrave pakistanezë, por kjo marrëdhënie tregtare nuk ka evoluar në një partneritet më të thellë – veçanërisht ndërsa blloku përgatitet të presë Indinë për një samit të nivelit të lartë në Porto në maj. Pakistani ka pohuar se është ende i hapur për biznes me Brukselin dhe Uashingtonin, por Younus tha se udhëheqësit e vendit “nuk e kanë artikuluar atë vizion në mënyrë të qartë dhe koncize”. A kuzimi i francezëve për “urr ejtje” nuk e ka ndihmuar afrimin. Husain tha se “Pakistani ka shumë pak miq në rajon, Lindje apo Perëndim. Kina është partneri më i madh tregtar, furnizuesi më i madh u shtarak dhe luan një rol shumë të dobishëm në balancimin e Indisë. Pakistani ka nevojë për Kinën”. Haqqani, tha se nuk duhej të ishte kështu. Ai përmendi ish Jugosllavinë si një vend komunist që zhvilloi një politikë të jashtme të pavarur duke ruajtur distancën e saj nga Bashkimi Sovjetik. “Nuk është vonë”, tha ai. “Ju mund të çliroheni në çdo moment”./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
