Nga David M. Herszenhorn dhe Rym Momtaz/ Ministrat e Punëve të Jashtme të BE diskutuan të martën çështjen në dukje urgjente të asaj që qeveritë e tyre dhe Brukseli mund të bëjnë për të ndihmuar në përfundimin e dhunës së fundit vdekjeprurëse midis Izraelit dhe Palestinezëve, e cila po zhvillohet për më shumë se një javë. Por zyrtarët e lartë, diplomatët dhe ekspertët e Lindjes së Mesme thonë se përgjigjja është e njohur prej vitesh: asgjë. Josep Borrell, shefi i politikës së jashtme të BE, thirri videokonferencën speciale të ministrave pasi lëshoi deklarata të përsëritura ditët e fundit duke kërkuar përfundimin e zjarrit me raketa kundër civilëve izraelitë nga Hamasi dhe duke kërkuar që Izraeli “të veprojë në mënyrë proporcionale dhe të shmangë viktimat e civilëve”.
Por vendet e BE-së janë prej kohësh të ndara ashpër për çështjen Izrael-Palestinë, siç ishte e qartë të dielën kur Ambasadori i BE-së në Kombet e Bashkuara, Olof Skoog, dha një deklaratë në Këshillin e Sigurimit duke dënuar dhunën, por u ndalua të fliste “në emër të shteteve anëtare të saj”. Hungaria, një aleat i Izraelit, bllokoi deklaratën. Borrell, në mënyrë të ngjashme, shpesh detyrohet të lëshojë deklarata mbi konfliktin Izrael-Palestinë pa miratimin unanim të 27 vendeve anëtare, duke e lënë atë të flasë për vetën. Pa kryeqytetet kombëtare në uniform, BE është e pafuqishme në politikën e jashtme, transmeton lexo.com.al.
Rezultati është që ndërsa viktimat civile rriten, BE është edhe një herë në mes dhe midis luftëtarëve. Izraeli po kërkon mbështetje më të fortë, të qartë nga Brukseli si një demokraci tjetër dhe dënimin e Hamasit, i cili është caktuar tashmë në BE si një grup terrorist. Ndërkohë, palestinezët po akuzojnë BE-në për mbylljen e syve ndaj shkeljeve të ligjit ndërkombëtar dhe dekadave të okupimit territorial dhe abuzimeve të të drejtave të tyre. Për sa i përket ndikimit gjeopolitik, do të thotë që BE nuk gjendet askund. Javier Solana, ish sekretar i përgjithshëm i NATO-s dhe ish-përfaqësues i lartë i BE-së për politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë, tha në një intervistë për POLITICO se “Në Bashkimin Evropian, ajo që është e vështirë është të gjesh një konsensus të plotë për Izraelin. [Nuk] ka pasur kurrë një konsensus të qartë për Izraelin dhe veçanërisht kur situata është e tillë. Por ne duhet të jemi në gjendje të bëjmë diçka… për të ndihmuar njerëzit, të cilët tani po vuajnë”.
Borrell, i cili si Solana është një ish-ministër i jashtëm i Spanjës, shpresoi që videokonferenca të japë të paktën konsensus për një deklaratë të fuqishme që synon ndaljen e dhunës më të rëndë në vite dhe të përmbajë rrezikun e përshkallëzimit. Por zyrtarë dhe diplomatë të tjerë thanë se takimi mund të bënte pak më shumë sesa të vinte në qendër të vëmendjes mosmarrëveshjen e pashpresë të BE. Midis 27 vendeve anëtare, Belgjika, Irlanda, Suedia dhe Luksemburgu janë ndër ato më kritiket ndaj Izraelit. Vendet në Evropën Lindore, veçanërisht Hungaria, Rumania dhe Bullgaria, janë ndër ato që mbështesin më fort Izraelin, megjithëse ditët e fundit flamuri i Izraelit ka valuar dukshëm mbi selinë e partisë më të madhe qeverisëse të Gjermanisë dhe ndërtesat zyrtare në Austri dhe Republikën Çeke në një shfaqje të mbështetjes. Greqia dhe Qiproja janë afruar gjithashtu me Izraelin në vitet e fundit, pjesërisht për shkak të tensioneve me Turqinë, transmeton lexo.com.al.
Franca kërkon zakonisht të tregojë një qasje më neutrale, por zyra e Presidentit Emmanuel Macron ka lëshuar deklarata ditët e fundit që anonin vendosmërisht drejt Izraelit. Deklaratat e Elysée “dënuan vendosmërisht lëshimin e raketave të pretenduara nga Hamas dhe grupe të tjera terroriste që synojnë territorin izraelit”, por ishin të paqarta kur referonin bombardimet izraelite. Mbi këtë, ata thanë se Macron kishte dhënë ngushëllimet e tij për “shumë humbjet civile palestineze që rezultuan nga operacionet ushtarake dhe përplasjet e vazhdueshme me Izraelin”. Macron përsëriti gjithashtu “lidhjen e tij të palëkundur me sigurinë e Izraelit dhe të drejtën e tij për të mbrojtur veten në përputhje me ligjin ndërkombëtar”, por nuk arriti të përsërisë mbështetjen e tij për të drejtat e palestinezëve, ose të kujtojë statusin e Jerusalemit sipas ligjit ndërkombëtar, në përputhje me pozicionin historik të Francës, transmeton lexo.com.al.
“Mbështetje e fortë dhe pa ekuivok”
Ky raund i përplasjeve u nis pas mosmarrëveshjeve mbi përpjekjet e kolonëve izraelitë për të dëbuar me forcë palestinezët nga një lagje në Jerusalem dhe ndërhyrjes së ashpër të policisë izraelite në xhaminë Al-Aqsa. Hamasi i shfrytëzoi këto incidente për të lëshuar një barazh me raketa mbi qytetet izraelite; Izraeli u përgjigj me bombardime të forta në rripin e Gazës. Zëvendës ambasadori i Izraelit në BE, Walid Abu Haya, tha në një intervistë të hënën se Brukseli kishte nevojë për të rritur mbështetjen e tij për një aleat demokratik nën sulm terrorist. Abu Haya tha se “Ajo që duam nga Evropa është një mbështetje shumë e fortë dhe pa ekuivok. BE nuk mund të luajë vetëm lojën e përpjekjes për të ekuilibruar këtu. Situata nuk është e ekuilibruar. Të gjithë anëtarët e kanë deklaruar Hamasin si një organizatë terroriste”.
Ai tha se Izraeli do të monitorojë mbledhjen e Këshillit të Punëve të Jashtme por që në çdo rast, ai do të mbrojë veten për aq kohë sa është e nevojshme me ose pa mbështetjen e BE-së. Ai shtoi se “Të gjitha përpjekjet duhet të bëhen tani vetëm për të ndaluar këtë terror. Synimet e Izraelit janë shumë të qarta. Ne nuk po ndalemi, ne do të shkojmë përpara derisa t’i japim fund këtij sulmi nga Hamas”. Ndërsa Izraeli ka besim në mbështetjen nga aleatët si Gjermania, ai ka më pak besim te Borrell, i cili ka kritikuar Izraelin në të kaluarën, përfshirë në një deklaratë në fund të prillit që sugjeronte që Izraeli po pengonte zgjedhjet që të mbaheshin në territoret Palestineze, transmeton lexo.com.al.
Zyrtarët e BE thanë se Borrell kishte një bisedë “të sinqertë” me Ministrin e Jashtëm izraelit Gabi Ashkenazi që përfshinte shqetësime rreth viktimave civile dhe një përgjigje ushtarake joproporcionale. Një zëdhënës i BE tha në një konferencë shtypi të hënën se shpresa e Borrell ishte që ministrat të bien dakord mbi hapat për të ndihmuar ndaljen e dhunës dhe të shkohet drejt një rifillimi të negociatave të paqes midis izraelitëve dhe palestinezëve. Por familja politike socialdemokrate e Borrell ka qenë gjithashtu kritike ndaj Izraelit, ndërsa kërkonte t’i jepte fund dhunës.
Utta Tuttlies, zëdhënëse e Aleancës Progresive të Socialistëve dhe Demokratëve në Parlamentin Evropian, tha në një konferencë shtypi se “Ne besojmë se BE duhet të marrë përgjegjësinë e saj dhe të lehtësojë paqen dhe një zgjidhje afatgjatë, dhe jo vetëm BE por edhe bashkësia ndërkombëtare duhet të flasin dhe t’i japin fund pushtimit izraelit dhe të punojnë për një zgjidhje me dy shtete”. Por Tuttlies vuri gjithashtu në dukje vështirësitë e BE-së për të gjetur një pozicion të unifikuar. Ai ajo tha “Ne i bëjmë thirrje BE-së dhe bashkësisë ndërkombëtare të marrin përgjegjësinë e tyre dhe gjithashtu BE-së që të flasë me një zë për të ndaluar dhunën”, transmeton lexo.com.al, transmeton lexo.com.al.
Shpresat franceze
Në intervistën e tij, Solana tha se BE duhet të gjente një mënyrë për të kaluar përtej deklaratave të buta dhe se thirrjet për negociata midis dy palëve ishin joreale për momentin. Ai tha se takimi i ministrave të jashtëm duhet të paktën të përpiqet të arrijë “një mobilizim” në frontin humanitar, për të lehtësuar vuajtjet e atyre që preken më shumë nga konflikti. Por shumë diplomatë, zyrtarë dhe ekspertë thanë se shansi më i mirë i BE-së për ndikim në Lindjen e Mesme kishte më shumë të ngjarë të vinte nga Franca, e cila pas Brexit është anëtari i vetëm i përhershëm i BE-së në Këshillin e Sigurimit të OKB.
Të hënën, Macron u takua me Presidentin egjiptian Abdel Fattah el-Sisi në Paris. Franca nuk ka marrëdhënie diplomatike me Hamasin dhe ka mbështetur ndërmjetësimin egjiptian midis Hamasit dhe Izraelit. Por nuk ka dalë ndonjë afat kohor për t’i dhënë fund armiqësive dhe nuk ka pasur thirrje për një “armëpushim të menjëhershëm” ose plane për një qetësi më të kufizuar humanitar, kryesisht për shkak se Izraeli nuk është ende i gatshëm të ndalojë operacionet ushtarake. Në vend të kësaj, të dy presidentët “ranë dakord të vazhdojnë koordinimin për të nxitur një armëpushim të shpejtë”, transmeton lexo.com.al.
Të enjten, Macron foli me udhëheqësin e Autoritetit Palestinez Mahmoud Abbas, i cili nuk ka asnjë fuqi mbi Hamasin ose Jerusalemin Lindor. Por në shenjë të rolit të nivelit të dytë të Francës dhe Evropës në konflikt, Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu “nuk ishte i disponueshëm për një telefonatë atë ditë”, sipas zyrës së Macron. Të dy folën të premten. Netanyahu gjeti kohën për të folur me Presidentin e SHBA Joe Biden të mërkurën. Ministri i Jashtëm francez Jean-Yves Le Drian ka qenë i angazhuar në një diplomaci intensive, duke diskutuar situatën me homologët e tij amerikanë, izraelitë, palestinezë, jordanezë dhe egjiptianë. Në një deklaratë më 10 maj, zëdhënësi i ministrisë së jashtme tha se “Franca shqetësohet qartë nga kërcënimet e dëbimeve me forcë që synojnë banorët e lagjes së Sheikh Jarrah në Jerusalemin Lindor, të cilat janë pjesë e politikës së kolonëve që është e paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar”, dhe përsëriti “angazhimin e Francës për ruajtjen e status quo-së historike në kompleksin e xhamisë Al-Aqsa”.
Në konferencën për shtyp të së hënës, Peter Stano, një zëdhënës i Komisionit Evropian, tha se BE i konsideronte vendbanimet izraelite në territoret e okupuara si të paligjshme dhe se Brukseli kishte kërkuar gjithashtu rishikim dhe përmbajtje në lidhje me dëbimet e kërcënuara. Stano tha se qëllimi kryesor, megjithatë, ishte dhënia fund e konfliktit ushtarak. Ai shtoi se “Përfaqësuesit e publikut evropian, ministrat e punëve të jashtme në këtë rast, po përpiqen shumë për të trajtuar situatën dhe për të gjetur kontributin më të mirë të mundshëm nga BE për de-përshkallëzimin dhe ndalimin e dhunës. Dhe kjo është gjithçka. Unë vetëm mund ta përsëris se natyrisht viktimat janë të papranueshme”./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
